NSND Quốc Anh sinh năm 1962 tại Vĩnh Lộc, Thanh Hóa. Năm 16 tuổi, ông rời quê ra Hà Nội theo học trường Nghệ thuật Việt Nam (nay là Trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội).
Thời mới nhập học, NSND Quốc Anh gặp nhiều khó khăn về tài chính. Có những thời điểm, ông không đủ tiền mua vé về quê ăn Tết với gia đình. Tuy nhiên, bằng niềm đam mê nghệ thuật, nam nghệ sĩ vẫn nỗ lực vượt qua, khẳng định năng lực của bản thân.
Sau nhiều năm phấn đấu tại Nhà hát Chèo Việt Nam, NSND Quốc Anh có cho mình 6 huy chương vàng trong sự nghiệp. Sau đó, ông chuyển công tác về Nhà hát Chèo Hà Nội và tiếp tục gặt hái không ít thành tựu lớn trong suốt quá trình lao động, cống hiến cho nghệ thuật chèo.
Đối với các loại hình sân khấu khác, NSND Quốc Anh cũng thành công ghi dấu ấn sâu sắc trong lòng khán giả. Cụ thể, ở mảng hài kịch, khán giả thường nhớ đến ông với những vai quan tham, quan huyện, lý trưởng, chánh tổng.
Các nhân vật điển hình làm nên tên tuổi của ông có thể kể đến như ông Phởn của Lên voi, Lý lác của Râu quặp, Lang rỗ của Thầy rởm, Lý trưởng của Chôn nhời…
Đối với sân khấu chính kịch, vai diễn đặc sắc nhất của ông là Nguyễn Trãi trong vở Nguyễn Trãi ở Đông Quan.
Vì được khán giả đón nhận, ông rất đắt show tại các tỉnh thành. Có những thời điểm, nam nghệ sĩ đi diễn 20 ngày trong 1 tháng, mỗi buổi làm việc kéo dài đến 2-3h sáng mới kết thúc.
Năm 2018, nam nghệ sĩ được UBND TP Hà Nội bổ nhiệm quyền Giám đốc Nhà hát Chèo Hà Nội và chính thức nghỉ hưu vào tháng 8/2022.
Chia sẻ với phóng viên Dân trí về cuộc sống 3 năm sau khi nghỉ hưu, NSND Quốc Anh cho biết “vẫn ở nhà vậy thôi và chưa có gì mới”.
Nam nghệ sĩ gạo cội nói rằng, ông không áp lực chuyện cát-xê nhưng lại thận trọng, chọn lọc hơn trong khâu chọn kịch bản. Ông chỉ muốn tập trung vào những bộ phim, sản phẩm có nội dung hấp dẫn, nhân văn, để khi tiếp cận, khán giả đọng lại những cảm xúc rất đẹp, ý nghĩa.
Ông cho biết: “Tôi không xô bồ. Ở tuổi này, tôi cần biết mình ngồi ở đâu, làm gì. Vai nào hay, phù hợp tôi mới nhận lời. Ngược lại, tôi từ chối khéo”.
NSND Quốc Anh cũng chia sẻ thêm, ông chỉ là người làm đủ ăn, đủ tiêu. Ông không phải là đại gia nhưng mấy chục năm làm nghề, đã tích góp được một chút nên có một khoản tiền nhất định mà không phải lo lắng nhiều.
"Tôi không có "quỹ đen", chỉ có chút tiền gửi vào ngân hàng chứ không buôn nhà đất. Cát-xê đi diễn về tôi cũng đưa cho bà xã để chi tiêu ăn uống. Bà ấy khéo léo nên tôi luôn thấy đủ đầy", Quốc Anh kể lại.
Trước đó, trong cuộc trò chuyện với phóng viên Dân trí, ông tâm sự: “Khi về hưu rồi, tôi có điều kiện, thời gian nhiều hơn để tham gia làm phim ảnh, sân khấu hay các chương trình khác mà mình muốn, mình thích. Có thể nói đây là khoảng thời gian tôi sống thỏa sức hơn, "đã" hơn với nghề.
Tôi vẫn tham gia công tác giảng dạy và từ giờ tới cuối năm tôi cũng nhận rất nhiều lời mời tham gia đóng phim hài tết hay nhiều chương trình khác”.
Về đời tư, NSND Quốc Anh hiện có cuộc sống trọn vẹn bên người vợ thứ hai. Ông gặp bà tại một quán ăn và sớm nên duyên vợ chồng. Trùng hợp, bà cũng tên Thu giống với người vợ đầu, từng trải qua một lần đò và có hai con riêng.
Ban đầu, gia đình ông phản đối, nhưng sau khi chứng kiến sự chân thành, thấu hiểu mà cả hai dành cho nhau, mẹ ông đã mở lòng, đón nhận cả con và cháu.
NSND Quốc Anh trong một lần trò chuyện phỏng vấn với phóng viên Dân trí (Ảnh: Toàn Vũ).
Nhắc đến người vợ hiện tại, NSND Quốc Anh luôn trân trọng. Ông biết ơn vì bà làm tốt vai trò hậu phương, không ghen tuông, luôn thấu hiểu và thông cảm cho công việc của chồng dù không hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật.
Ông kể: “Tôi thường bị nói là kỹ tính, thích nhà cửa sạch sẽ, bà ấy cũng chăm chỉ lau dọn. Gắn bó đã lâu, chúng tôi dần hợp nhau chứ không phải chịu đựng nhau”.
Điều tiếc nuối lớn nhất trong đời NSND Quốc Anh là không có con ruột do di chứng từ căn bệnh thuở nhỏ. Tuy vậy, ông không còn dằn vặt, mà chọn yêu thương, đối xử với con riêng của vợ như con đẻ.
“Trước kia, khi 30, 40 tuổi, tôi nặng lòng và trách móc bản thân nhiều lắm. Nhưng đến tuổi này rồi, với tôi, ở đâu cũng là gia đình. Quan trọng là chúng tôi đùm bọc, chia sẻ và yêu thương nhau mà sống”, NSND Quốc Anh tâm sự.
Ông tự hào khi chia sẻ về các con của vợ. Con trai đầu làm trong ngành công an, con gái làm ở ngay gần nhà. Cả hai đều dành cho ông tình cảm tốt đẹp, trở thành sự bù đắp lớn cho những thiếu hụt trong cuộc đời.
Ngoài công việc, NSND Quốc Anh vẫn duy trì thói quen câu cá, gặp gỡ bạn bè. Ông nói: “Tôi sống và ăn uống rất đơn giản. Tôi chỉ thích ăn đậu phụ luộc chấm muối, có khi cả ngày cũng được. Tôi nghĩ điều gì vui vẻ, hạnh phúc thì nên giữ lại, còn muộn phiền thì bỏ qua. Với tin đồn hay thông tin thất thiệt, tôi cũng không đôi co, rồi sự thật sẽ được mọi người hiểu”.
Ông cũng chia sẻ rằng, không phải bản thân thiếu tiền, mà đó là thói quen sống. Quốc Anh không thích biệt thự, chỉ thích ở chung cư. Nhà ông rộng 150m2, hai vợ chồng sống thoải mái, thi thoảng con cháu đến chơi với nam nghệ sĩ thế là vui rồi.
"Tôi nghĩ đều ở suy nghĩ của mình. Điều gì vui vẻ, hạnh phúc thì nên giữ lại còn lăn tăn, muộn phiền thì nên bỏ ra khỏi đầu, như thế cũng đã thoải mái rồi", NSND Quốc Anh bộc bạch.
