Nghệ sĩ cello Phan Đỗ Phúc sinh năm 1990, bắt đầu làm quen với âm nhạc từ nhỏ. Năm 2007, anh sang Italy du học chuyên ngành biểu diễn cello. Hai năm sau, Phan Đỗ Phúc sang Mỹ học thêm và hoạt động chuyên nghiệp tại thị trường này suốt nhiều năm.
Phan Đỗ Phúc đã gặt hái nhiều thành công trong nước lẫn quốc tế với tư cách là nghệ sĩ độc tấu, nghệ sĩ hòa nhạc thính phòng và nhạc công dàn nhạc.
Anh từng đảm nhiệm vị trí bè trưởng cello tại nhiều dàn nhạc danh tiếng như Napa Valley Festival Orchestra, New York Classical Player Orchestra, Stony Brook Symphony Orchestra và Pacific Music Festival Orchestra...
Phan Đỗ Phúc đã tốt nghiệp xuất sắc Tiến sĩ biểu diễn Cello dưới sự dìu dắt của giáo sư Colin Carr tại Đại học Stony Brook, New York.
Năm 2020, nghệ sĩ về nước hoạt động nghệ thuật. Anh từng đảm nhiệm vai trò bè trưởng cello, đồng thời là nghệ sĩ độc tấu (soloist) của hầu hết các dàn nhạc uy tín hàng đầu tại Việt Nam.
Không áp lực khi làm việc với "Nhạc sĩ khó tính nhất Việt Nam"
Tại Điều còn mãi 2025, nghệ sĩ Phan Đỗ Phúc lần đầu góp mặt trình diễn với tiết mục Người Hà Nội. Ca khúc kinh điển do nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi sáng tác, thể hiện lòng yêu nước, sự kiên cường và tinh thần bất khuất của người dân Thủ đô trong cuộc kháng chiến.
Điểm nổi bật của bài hát là giai điệu và lời ca trữ tình, mạnh mẽ mà hào hùng nhưng việc chuyển một tác phẩm có lời thành khí nhạc là điều không dễ dàng.
Để chuẩn bị cho tiết mục, Phan Đỗ Phúc dành thời gian suy ngẫm về lời bài hát, tìm nghe các phần biểu diễn của những ca sĩ gạo cội.
Anh cũng được nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng cung cấp nhiều thông tin về phối khí, chuyển soạn để có hình dung tổng thể về màn trình diễn.
 |
 |
Trần Mạnh Hùng - người vẫn hay được gọi là “nhạc sĩ khó tính nhất Việt Nam” từng khiến nhiều nghệ sĩ áp lực khi làm việc.
Trong mắt Phan Đỗ Phúc, đàn anh nghiêm túc, chỉn chu và luôn cầu toàn dù là chi tiết nhỏ nhất. Họ từng cộng tác vài lần, thoải mái nhờ đồng điệu về tư duy, định hướng âm nhạc.
“Chúng tôi đều chia sẻ giá trị là đặt sự tôn trọng tác giả và ý đồ của tác giả thể hiện qua từng chi tiết âm nhạc lên hàng đầu.
Tôi không thấy lo lắng hay áp lực gì về quá trình làm việc với anh Hùng, trái lại cảm thấy hào hứng với cơ hội được học hỏi từ người anh, người nghệ sĩ nghiêm túc và tâm huyết”, anh kể.
Đặc biệt, nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng chính là người chủ động ngỏ lời mời Phan Đỗ Phúc tham gia Điều còn mãi năm nay.
Khoảnh khắc nhận cuộc gọi từ đàn anh, nghệ sĩ 35 tuổi xúc động vì biết ơn được góp mặt vào chương trình có ý nghĩa đặc biệt.
Phan Đỗ Phúc từng có khoảng thời gian dài được đào tạo và hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp tại New York (Mỹ). Do đó, việc lựa chọn về nước được xem là bước ngoặt nghề nghiệp của anh.
Nam nghệ sĩ từng có lúc đắn đo, thậm chí lo lắng việc thay đổi môi trường ảnh hưởng khá nhiều đến cảm xúc, tâm thế làm nghề.
Sau quá trình cân nhắc, anh cùng bà xã - nghệ sĩ piano người Đài Loan (Trung Quốc) Liao Hsin-Chiao đã quyết định trở về Việt Nam sau thời gian cân nhắc tổng thể các yếu tố từ sự nghiệp tới gia đình.
5 năm về quê hương, nghệ sĩ dành thời gian thích nghi, phát triển bản thân. So với thị trường gần như bão hòa như Mỹ, Phan Đỗ Phúc cho rằng ở Việt Nam có lợi thế rất lớn về tiềm năng, giúp các nghệ sĩ như anh có nhiều “đất” để phát huy.
“Một concert tôi diễn ở New York, tuy khán phòng chật cứng song chiếm phần lớn là tỷ lệ người già. Ở nước ta, lượng khán giả trẻ có mặt khá nhiều trong các show diễn. Đây là điều nhiều nghệ sĩ nước ngoài khao khát, ghen tỵ vì họ rất muốn trông thấy năng lượng trẻ ở khán phòng như thế”, anh chia sẻ.
Vài năm qua, Phan Đỗ Phúc đảm đương nhiều vai trò, “đóng nhiều vai”, từ nhạc công, chỉ huy dàn nhạc, đến công tác giảng dạy.
Năm 2020, anh và một số đồng nghiệp thành lập dự án Schubert in a Mug (SiaM) - nơi các nghệ sĩ tự do thử nghiệm chất liệu mới, góp phần tái định nghĩa trải nghiệm hòa nhạc cổ điển cho khán giả.
Đến nay, dự án đã đi qua 42 chương trình, giới thiệu các tác phẩm kinh điển của âm nhạc cổ điển một cách mới mẻ và hấp dẫn.
Ngoài ra, anh hiện là Phó Giám đốc điều hành của Viện Âm nhạc Trẻ Việt Nam (Vietnam Youth Music Institute - VYMI). Viện đều đặn triển khai nhiều chương trình đa dạng hàng năm nhằm hiện thực hóa mục tiêu truyền cảm hứng cho giới trẻ xây dựng mối quan hệ lâu dài với âm nhạc cổ điển.
Không giàu có nhưng hạnh phúc, biết ơn bà xã cùng nghề
Nhiều nghệ sĩ nhạc cổ điển than thở thu nhập - đời sống chưa tương xứng công sức họ bỏ ra, anh thì sao? Trước câu hỏi này, Phan Đỗ Phúc cho rằng câu chuyện tương xứng hay không rất khó nói. Một yếu tố lớn là quy luật cung - cầu của xã hội. Giá trị của một thứ phụ thuộc vào cách cộng đồng, địa phương xung quanh nhìn nhận giá trị của nó ra sao.
Phan Đỗ Phúc xác định từ đầu nghề này không thể lắm tiền nhiều của nhưng đổi lại sự sung túc về mặt tinh thần, sống nhẹ nhàng, vui vẻ, làm được điều mình thích.
Anh từng nghe câu chuyện các cô bác, anh chị đồng nghiệp buổi sáng tập đàn, chiều đi chạy xe ôm công nghệ, dạy học, thậm chí chạy show đám cưới đám hỏi để đảm bảo thu nhập. Mỗi người yêu nghề, bám trụ với công việc bằng cách này hay cách khác.
Phan Đỗ Phúc hy vọng lĩnh vực này ngày càng được xã hội công nhận - ít nhất để người nghệ sĩ không phải bươn chải bên ngoài, tập trung trọn vẹn và sống chết cho nó.
“Nếu giá trị của bộ môn nghệ thuật này được nâng tầm, kéo theo đó sẽ là thu nhập của nghệ sĩ tăng.
Cuộc sống sung túc, một cách tự nhiên nghệ sĩ sẽ có nhiều thời gian dành cho nghề hơn, mặt bằng trình độ cũng vì thế mà được nâng tầm”, anh bày tỏ quan điểm.
Bận rộn với guồng quay công việc, Phan Đỗ Phúc canh cánh nỗi lo sợ mất kết nối với gia đình. Anh thừa nhận có lúc lơ là vai trò người chồng, người cha của mình.
Đặc thù lĩnh vực nghệ thuật đôi khi sẽ xoá nhoà biên giới giữa công việc và cuộc sống. Cả 2 vợ chồng nghệ sĩ Phan Đỗ Phúc và Liao Hsin-Chiao đều phải đối mặt với thử thách này, từ câu chuyện thức khuya dậy sớm đến các chuyến công tác xa ngày...
“Đời sống vợ chồng ít nhiều có những khó khăn. Điều quan trọng là dung hòa, làm sao để mọi thứ ở mức quân bình nhất, tôi và vợ vẫn đang học hỏi, thấu hiểu và bao dung nhau mỗi ngày”, anh nói.
Phan Đỗ Phúc thấy may mắn vì bà xã cùng nghề, nên có sự thấu cảm và chia sẻ nhau trong cuộc sống.
Cả hai vốn là bạn học chung ở 1 trường tại New York, rồi tham gia trại hè. Các buổi gặp gỡ, họ trò chuyện ăn ý, dần thân thiết rồi phát triển tình cảm.
Họ đồng hành đến nay đã 11 năm, có với nhau 1 cậu con trai 6 tháng tuổi. Phan Đỗ Phúc biết ơn bà xã vì đã chấp nhận thiệt thòi về mình, từ việc dũng cảm rời bỏ Mỹ và Đài Loan (Trung Quốc), để tháp tùng chồng về Việt Nam xây dựng mọi thứ lại từ đầu.
Vài năm qua, Liao Hsin-Chiao hoạt động miệt mài. Lúc mang thai, cô làm nghề tới tháng cuối trước khi sinh và sau 6 tuần đã trở lại giảng dạy, biểu diễn.
Liao Hsin-Chiao là nghệ sĩ vững vàng chuyên môn và có vị trí nhất định trong giới âm nhạc cổ điển Việt Nam. Cô đã từng được mời biểu diễn concerto với cả VNSO và HBSO - 2 dàn nhạc truyền thống và uy tín nhất Việt Nam.
 |
 |
Về kế hoạch sắp tới, Phan Đỗ Phúc cho rằng công việc nghệ thuật là con đường dài vô tận. Mỗi sáng thức dậy, anh cố gắng hoàn thiện, học thêm cái mới và sửa cái sai của bản thân.
“Tôi muốn mình hoàn thiện hơn mỗi ngày: Là người nghệ sĩ sâu sắc và hiểu biết; người thầy có kỹ năng sư phạm tốt; vừa là người chồng, người cha thấu hiểu”, anh trải lòng.
Nghệ sĩ Phan Đỗ Phúc và bà xã trình diễn chung trên sân khấu
Ảnh, clip: NVCC
