Nối tiếp truyền thống gia đình
Sinh ra trong gia đình có truyền thống về điện ảnh, Nguyễn Như Vũ được định hướng theo nghề từ nhỏ. Bố mẹ ông đều làm ở Hãng phim Tài liệu Khoa học Trung ương và gắn bó với điện ảnh từ những ngày đầu khi còn ở chiến khu Việt Bắc.
Quê ngoại ông ở làng Lai Xá, Hoài Đức (Hà Nội) nổi tiếng với nghề nhiếp ảnh truyền thống. Điều này khiến việc theo nghề ảnh và quay phim trở nên tự nhiên với ông. Sau khi tốt nghiệp với điểm cao, ông được cử đi học chuyên ngành quay phim tại Đại học Điện ảnh và Truyền hình Potsdam Babelsberg của Đức.
Trở về Việt Nam, Nguyễn Như Vũ vẫn chọn theo đuổi phim tài liệu, làm quay phim trong 15 năm và giành 2 giải quay phim cá nhân, 2 giải quay phim xuất sắc nhất tại LHP Việt Nam.
Quyết tâm học lại từ đầu ở tuổi trung niên
Bước ngoặt lớn trong sự nghiệp NSND Nguyễn Như Vũ quyết định chuyển hướng sang làm đạo diễn ở tuổi trung niên. "Chuyển sang làm đạo diễn không hề đơn giản. Tôi thử viết kịch bản nhiều năm nhưng không thành công", ông thẳng thắn thừa nhận.
NSND Nguyễn Như Vũ kể: "Theo lời thầy tôi ở Đức: Cái gì cũng phải đi học. Vậy nên tôi vào Đại học Sân khấu Điện ảnh, học tại chức khoa đạo diễn suốt 4 năm".
Ông phải cân bằng giữa công việc, gia đình và việc học tập, đồng thời chấp nhận trở thành "học sinh" sau nhiều năm hoạt động chuyên nghiệp. Từ đó NSND Nguyễn Như Vũ bước sang trang mới trong cuộc đời - làm đạo diễn phim tài liệu, phim khoa học.
Bước chuyển sang làm đạo diễn:
Thành quả từ quyết định "về lại giảng đường"
Việc dám học lại ở tuổi trung niên đã mang lại thành quả xứng đáng. Với kiến thức chuyên sâu về đạo diễn, cộng với kinh nghiệm quay phim, NSND Nguyễn Như Vũ khẳng định tài năng ở vai trò mới.
Phim Người thắp lửa về thầy Thìn - người mắc bệnh phong nhưng vẫn cống hiến cho sự nghiệp giáo dục đã khẳng định tài năng làm đạo diễn của ông. NSND Nguyễn Như Vũ kể: "Tôi chợt phát hiện cảnh rất cảm động - bàn tay co quắp bệnh phong của thầy nhưng phía trên huân chương Anh hùng Lao động. Thầy cầm, sờ huy chương, thậm chí lật lên mặt trái. Cảnh đó vô cùng ý nghĩa, để lại cảm xúc mạnh mẽ cho người xem".
Sau khi học lại từ đầu, ông có nhiều tác phẩm đoạt giải thưởng lớn. Phim Đất trắng về sa mạc hóa (Cánh Diều Bạc), Nuôi tôm hùm lồng trên biển (Bông Sen Bạc), Gian nan hạnh phúc về hiếm muộn vô sinh (Cánh Diều Bạc), Hành trình gen về xác định hài cốt liệt sĩ (Cánh Diều Bạc) và Động đất sóng thần: Thảm họa khôn lường (Cánh Diều Vàng). Ông cũng là tác giả vinh dự nhận được Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật lần thứ 6.
Sau 5 năm về hưu, NSND Nguyễn Như Vũ có 5 kịch bản được duyệt làm phim. Không chỉ dừng lại ở thành tựu cá nhân, ông truyền cảm hứng học hỏi cho thế hệ trẻ. Nhiều năm làm giảng viên Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội, ông luôn nhấn mạnh tầm quan trọng về sự tâm huyết và đam mê trong nghề.
"Phim ảnh thực sự rất vất vả, khó khăn. Các bạn trẻ nhìn trên màn hình thấy cảnh đẹp nhưng đằng sau nó nhiều công sức", ông tâm sự.
Niềm tự hào lớn nhất cuộc đời NSND Nguyễn Như Vũ là con trai ông hiện cũng nối gót cha làm đạo diễn tại Hãng phim Tài liệu Khoa học Trung ương.
Ảnh, video: VTV
