Một trong những chủ đề chưa bao giờ hết hot trên các diễn đàn mạng xã hội suốt nhiều năm vừa qua, được dân mạng nhiệt tình bàn luận, đó là: Ai mới thật sự là sao hạng A ở Việt Nam?. Ai cũng có lý lẽ riêng, ai cũng có tiêu chí riêng để gọi một nghệ sĩ là "top đầu". Người thì căn cứ vào độ phủ sóng, người dựa vào loạt hit, người lại lấy lượng fan hay cát xê để làm thước đo. Một chủ đề tưởng chừng vô thưởng vô phạt lại bất ngờ trở thành tâm điểm bàn luận, bởi nó chạm đến một điều mà ai cũng quan tâm nhưng ít ai dám nói thẳng: vị thế trong showbiz hiện nay được định hình ra sao?
Giữa vô vàn ý kiến tranh cãi, có một góc nhìn được đưa ra nghe qua tưởng đơn giản, nhưng suy ngẫm lại thấy không phải không có lý: "Muốn biết ai là hạng A, cứ nhìn họ đứng ở đâu trên poster". Một câu nói tưởng nhẹ tênh, nhưng lại chạm đến đúng bản chất của sân chơi giải trí, nơi vị trí không bao giờ là ngẫu nhiên mà là kết quả của cả một chuỗi định vị về sức ảnh hưởng, độ nóng truyền thông, và quy tắc ngầm của showbiz. Và từ đó, câu chuyện không còn nằm ở danh xưng, mà rẽ hướng sang một cuộc chơi âm thầm nhưng khốc liệt hơn: Ai đủ sức để được đặt ở trung tâm?
Sự nhạy cảm các vị trí trên poster
Không ít trường hợp thực tế đã chứng minh rằng vị trí trên poster hoàn toàn có thể trở thành đề tài nhạy cảm, đặc biệt là khi các nghệ sĩ sở hữu sức ảnh hưởng ngang ngửa cùng thời điểm. Đơn cử như gần đây, cư dân mạng không ngừng bàn tán về sự sắp xếp hình ảnh giữa HIEUTHUHAI và SOOBIN trong một sự kiện âm nhạc. Khi 2 ngôi sao đều đang ở thời điểm phủ sóng mạnh, việc ai được đặt ở giữa, ai bị lệch sang bên lập tức trở thành điểm gây tranh cãi. Fan của mỗi bên đều có lý do để bảo vệ thần tượng, còn công chúng thì chia rẽ trong việc đánh giá ai mới là cái tên xứng đáng được ưu tiên. Cuối cùng, chính sự phản ứng gay gắt đó đã khiến phía tổ chức rơi vào thế khó và vấp phải tranh luận từ 2 FC.
Chuyện vị trí trên poster trở thành tâm điểm không phải là điều quá mới mẻ trong showbiz Việt. Trước đây, từng có trường hợp Sơn Tùng M-TP và đàn chị Mỹ Tâm gây chú ý khi cùng xuất hiện trong một sự kiện âm nhạc. Hình ảnh nam ca sĩ trẻ được đặt nổi bật hơn trong khi đàn chị lại bị xếp ở vị trí ít nổi bật hơn. Dù phía nghệ sĩ không lên tiếng, nhưng việc Mỹ Tâm sau đó rút khỏi chương trình đã khiến dư luận đặt nghi vấn rằng mọi chuyện bắt nguồn từ cảm giác "lệch vai" ngay trên tấm poster.
Vào tháng 9/2023, BTC của một sự kiện vấp phải những tranh cãi khi sắp xếp hình ảnh Jack ngang hàng với những ngôi sao kỳ cựu như Đan Trường, Phương Thanh, Hồ Ngọc Hà. Thậm chí trong poster, hình ảnh Jack còn xếp gần vị trí trung tâm hơn những nghệ sĩ có thâm niên, trong khi đó hình ảnh ca sĩ Ngọc Ánh, Thanh Duy, Thuỳ Chi được xếp ngoài rìa poster. Ngoài ra, những câu chuyện tranh cãi trên poster còn có thể nhắc đến như vụ hình ảnh Mỹ Tâm bị xếp sau Uyên Linh, hay vụ hình ảnh Phương Thanh "lép vế" so với hình ảnh Thu Minh và Lệ Quyên,...
Những hình ảnh trên poster tạo nên các cuộc tranh cãi không chỉ là về vị trí mà còn chạm tới định nghĩa "đẳng cấp nghề nghiệp" trong làng nhạc Việt.
Ai ở trung tâm poster là sao hạng A?
Dễ thấy dù ở thời điểm nào, nhiều người vẫn có xu hướng nhìn vào một chi tiết rất cụ thể - ai được đặt ở giữa, ai xuất hiện to hơn - để suy đoán ai đang hot, ai được xem là sao hạng A. Và đó chính là lúc poster không chỉ còn là công cụ truyền thông, mà trở thành bản đồ vị thế mà mọi ánh nhìn đều soi chiếu với một bộ phận công chúng.
Tuy nhiên, khái niệm "hạng A" ở mỗi người là khác nhau. Người thì nhìn vào thành tích, người thì xét mức độ viral, người lại quan tâm đến chiều sâu nghề nghiệp. Mà khi tiêu chí không đồng nhất, thì vị trí ai đứng ở đâu – dù chỉ là trên một tấm hình – cũng dễ dàng trở thành điểm chạm của mâu thuẫn. Vị trí trên poster không phải là thước đo chính xác nhất để xác định đẳng cấp của một nghệ sĩ. Nhưng nó lại là thứ dễ nhìn thấy nhất, dễ lan truyền nhất và cũng dễ gây tổn thương nhất nếu bị đặt sai.
Trên thực tế, cách sắp xếp vị trí nghệ sĩ trên poster không bao giờ là ngẫu nhiên - mà phần lớn phụ thuộc vào cách nhà sản xuất hoặc ban tổ chức định vị vai trò của từng người trong tổng thể sự kiện. Có chương trình lựa chọn phương án an toàn: xếp các nghệ sĩ theo chiều ngang, cùng kích thước, không ai nổi bật hơn ai – một chiến lược nhằm tránh mất lòng bất kỳ ekip nào. Nhưng cũng có những show chọn cách thể hiện rõ ràng: ai hot, ai đang dẫn đầu truyền thông thì người đó sẽ được đẩy lên giữa, phóng to hình, hoặc đặt cao hơn. Cách này cho thấy sự chủ động định vị của ban tổ chức – dù đôi khi chấp nhận luôn khả năng vấp phải tranh cãi.
Thậm chí, ở một số trường hợp, chính sự tranh cãi ấy lại là một phần nằm trong tính toán truyền thông của ekip sản xuất. Khi công chúng đã mặc định rằng poster là "tấm bản đồ quyền lực", thì bất kỳ sự sắp đặt nào trên đó cũng có khả năng tạo dư luận. Việc đẩy một gương mặt trẻ lên giữa, hay để một nghệ sĩ đang nhiều tranh cãi đứng cạnh các tên tuổi lớn - đều có thể trở thành "chiêu bài" kích thích bàn luận. Và từ đó, show chưa diễn ra, nhưng độ phủ sóng đã lan ra khắp mạng xã hội chỉ nhờ vào… một tấm hình.
Poster không phải là thước đo cho sao hạng A
Sở dĩ mỗi tấm poster lại trở thành tâm điểm tranh cãi cho câu hỏi muôn thuở "ai là sao hạng A ở Việt Nam" bắt nguồn từ một thực tế đơn giản: làng giải trí Việt vẫn chưa có một hệ thống đo lường vị thế nghệ sĩ một cách bài bản, nhất quán và đáng tin cậy. Không có bảng xếp hạng chính thức, không có tổ chức độc lập nào đứng ra phân loại minh bạch theo tiêu chí cụ thể. Những danh xưng như "hạng A", "sao top đầu" hay "gương mặt bảo chứng rating" phần lớn được gán ghép dựa trên cảm nhận cá nhân.
Chuyên gia truyền thông giải trí Hồng Quang Minh nhận định: "Đúng là ở Việt Nam hiện vẫn thiếu một hệ thống đánh giá chuyên nghiệp, minh bạch và mang tính định lượng cao như Billboard, Forbes hay hệ thống chỉ số truyền thông của Hàn Quốc. Các bảng xếp hạng hiện nay chủ yếu đến từ nền tảng tư nhân, đơn vị truyền thông hoặc platform mạng xã hội, trong đó chỉ số thường nghiêng về lượt đề cập, tương tác, hoặc 'buzz score' hơn là chất lượng ảnh hưởng. Điều này dễ dẫn đến sự 'ảo hóa' hoặc thiên lệch theo trend. Người dùng bình thường cũng khó đối chiếu dữ liệu vì ít có sự công khai minh bạch về phương pháp đo lường.
Dù vậy, các bảng xếp hạng vẫn mang giá trị tham khảo nhất định, đặc biệt là khi được tổng hợp từ nhiều nền tảng và có so sánh theo chuỗi thời gian, nhưng để phân loại chính xác sao hạng A thì vẫn cần thêm nhiều tầng đánh giá khác, trong đó có sự phân tích của những người trong nghề".
Nói về việc phân loại sao hạng A tại Việt Nam sẽ cần một mô hình hay hệ thống đo lường đánh giá chuyên nghiệp và định kỳ, chuyên gia Hồng Quang Minh chia sẻ: "Tôi tin là điều này là bắt buộc nếu thị trường giải trí Việt muốn phát triển theo hướng công nghiệp hóa. Việc đánh giá phải dựa trên chỉ số truyền thông, số liệu streaming, số hợp đồng thương mại, uy tín ngành nghề và cảm nhận công chúng, tất cả đều cần số hoá và có tiêu chuẩn chung để so sánh, không chỉ dựa vào cảm tính. Một hệ thống định kỳ, công bố minh bạch, có thể tạo ra động lực cạnh tranh lành mạnh và giúp các nghệ sĩ có định hướng phát triển rõ ràng hơn".
