Hậu trường bối cảnh Sài Gòn thập niên 1980 trong "Quán Kỳ Nam"

Tác phẩm ra rạp cuối tháng 11, gây ấn tượng với khung cảnh khu cư xá, nơi diễn ra mối tình giữa Khang (Liên Bỉnh Phát đóng) và Kỳ Nam (Đỗ thị Hải Yến). Âm thanh của đời sống thường nhật kết hợp các góc máy phô bày không gian, lúc lại cận cảnh bắt trọn gương mặt nhân vật trong những khoảnh khắc riêng tư.

Đạo diễn Leon Lê xác định bối cảnh là "nhân vật" quan trọng của phim. Do đó, trong giai đoạn viết kịch bản, êkíp tính đến khả năng hiện thực hóa địa điểm ghi hình. Họa sĩ thiết kế Lã Quý Tùng cùng đạo diễn mất hai tháng khảo sát các địa điểm tại TP HCM, tính toán phương án xây phim trường.

Thử thách lớn nhất đến từ thời gian và kinh phí. Việc thiết kế nội thất, khả năng di chuyển máy quay lẫn xây dựng bối cảnh bổ sung và đánh giá tính khả thi được cân nhắc kỹ. Bên cạnh đó, đội ngũ dự trù chi phí xây dựng, sửa chữa, vận chuyển đạo cụ và hoàn trả hiện trạng.

Họ cải tạo một dãy nhà ở quận 5 cũ (TP HCM) mang các chi tiết đặc trưng của thập niên 1980. Tổ thiết kế, phục trang và hóa trang tham khảo tư liệu, ảnh gia đình, sau đó thử nghiệm nhiều phương án về màu sắc, chất liệu để tái hiện đúng tinh thần giai đoạn đó. Đoàn phim xem xét chi tiết nhỏ như màu sắc, ánh sáng, các vật dụng để phù hợp với nhân vật và bối cảnh lịch sử.

Họ thử nhiều lớp sơn để đạt đúng tông khi lên hình, chất liệu rèm cửa liên tục thay đổi nhằm bảo đảm độ bắt sáng, hòa màu và tương thích với đạo cụ. Khu tập thể trở thành yếu tố định hình không khí bộ phim, tái hiện nhịp sống đô thị những năm trước Đổi mới. Trong cấu trúc chung cư, mỗi căn phòng hiện lên để phản ánh tính cách người sống trong đó.

Căn bếp là nơi bộc lộ nếp sống của Kỳ Nam, người phụ nữ từng nổi tiếng trong lĩnh vực nữ công gia chánh, nên không thể nhếch nhác. Dù nghèo khó, kiếm sống bằng nghề nấu cơm tháng, cô vẫn giữ sự ngăn nắp. Màu sắc của rèm cửa, vài bó hoa trong nhà là những chi tiết nhỏ nhưng đóng vai trò như "điểm neo" cảm xúc. Góc trưng bày các món đồ nghệ thuật cho thấy sở thích tuổi già của ông Hạo, còn chi tiết Luyến chăm đàn gà gợi lại bối cảnh nhiều gia đình tìm cách xoay xở tăng thu nhập trong thời bao cấp.

Khu chung cư còn tượng trưng cho "thế giới" ký ức của nhân vật Khang, như hoàng tử bé bước vào tinh cầu xa lạ trong truyện của tác giả Antoine de Saint-Exupéry. Không gian này giữ lại hơi thở của từng mảnh đời, đồng thời phản chiếu nỗi nhớ, sự hoài nghi và niềm cứu rỗi cho tâm hồn. Suốt quá trình thực hiện dự án, đạo diễn Leon Lê chú trọng đến từng chi tiết trên trường quay. Dù có tổ thiết kế hỗ trợ, anh thường xuyên trực tiếp kiểm tra đạo cụ, điều chỉnh vị trí đồ vật, ánh sáng hay cách bài trí.

Bên cạnh thiết kế mỹ thuật, phần quay phim - do đạo diễn hình ảnh Bob Nguyễn đảm nhận - biến không gian thành những khung hình truyền tải trọn vẹn câu chuyện. Việc quay bằng phim nhựa 35 mm mang đến sắc độ cổ điển. Chất liệu này dẫn dắt người xem ngược về quá khứ, nơi thành phố hiện lên với vẻ đẹp dung dị, là phông nền cho sự đồng điệu giữa hai nhân vật chính.

Bob Nguyễn cho biết có ý tưởng quay phim nhựa khi làm Song Lang (2018), nhưng không thực hiện được do hạn chế kinh phí. Đến lúc cộng tác ở Quán Kỳ Nam, anh và đạo diễn quyết định sử dụng phương án này, bất chấp những khó khăn về kỹ thuật và vận chuyển phim từ Mỹ về. Đoàn không thể thuê máy in tráng phim trong nước vì thiếu nhân sự vận hành và các máy cũ không hỗ trợ ghi âm trực tiếp trên trường quay. Thay vào đó, anh mua hai máy quay, cùng đội ngũ thiết kế hệ thống xử lý phim, tiết kiệm chi phí so với gửi ra nước ngoài.

Khâu ghi hình diễn ra trong 52 ngày với hơn 300 cuộn phim được sử dụng, còn quy trình hậu kỳ kéo dài sáu tháng. Công đoạn rủi ro nhất là quá trình in tráng, trong đó gần 1.000 khung hình phải xử lý thủ công, kiểm tra từng cảnh trước giai đoạn hậu kỳ và thêm hiệu ứng. Có những cuộn phim bị trầy xước hoặc lỗi, buộc anh phải chỉnh bằng tay từng cảnh.

Quán Kỳ Nam là dự án điện ảnh của đạo diễn Leon Lê, xoay quanh Khang, người thực hiện bản dịch cuốn Hoàng tử bé (tác giả Antoine de Saint-Exupéry). Anh gặp Kỳ Nam, một phụ nữ trung niên sống bằng nghề nấu ăn cho cư dân quanh đó, rồi hình thành mối gắn kết với cô.

Ở phim điện ảnh thứ hai, Leon Lê tiếp tục kể câu chuyện về ký ức, nghệ thuật và cách con người tìm đến nhau. Từ cuộc trò chuyện tưởng chừng vu vơ đến những lần gặp nhau trong khu chung cư, khoảng trống trong tâm hồn hai nhân vật như được lấp đầy. Họ nhận ra sự gắn bó nhưng giữ khoảng cách vì những định kiến xã hội.

Những nhân vật phụ không đóng vai trò tạo kịch tính mà làm nên nét văn hóa, lối ứng xử trong một cộng đồng. Có ông lão thường nghe các bản nhạc trước 1975, cậu phụ bếp bị bắt nạt vì mang dòng máu lai hay cô gái miền Bắc cảm mến Khang. Từ đó, phim gợi lên các yếu tố xã hội như góc nhìn giữa người miền Nam và miền Bắc sau thống nhất, tâm lý dè chừng trước sự thay đổi của thời đại, những gia đình chịu mất mát hậu chiến.