Hệ động thực vật ở Vườn Quốc gia Hoàng Liên nói chung, đỉnh Fansipan nói riêng, rất đa dạng, phong phú và độc đáo nhất Việt Nam, trong đó có nhiều loài chỉ còn tìm thấy ở Hoàng Liên mà không có ở bất cứ nơi nào trên lãnh thổ Việt Nam.

Trên tuyến đường leo lên đỉnh Fansipan, không khó để có thể nhìn thấy loài chim nhỏ bé với chiếc mào cong nổi bật tên là khướu mào họng đốm (Yuhina gularis). Loài này sống ở độ cao khoảng 1.500m trở lên
ẢNH: BÙI VĂN HẢI
Các nhà khoa học chia Vườn Quốc gia Hoàng Liên thành 3 loại rừng: Rừng xanh trên vùng bán sơn địa, Rừng lá rụng trên núi nhiệt đới và Rừng xanh thấp lùn trên cao.
Theo sự phân loại này, Vườn Quốc gia Hoàng Liên nằm ở ngã ba của ba quần xã sinh vật, có sự hòa trộn phức tạp của hệ thực vật khu vực núi cao vùng Đông Nam Á, không giống bất kỳ khu vực nào trên thế giới.
Tại đây, thống kê được 2.024 loài thực vật thuộc 171 chi nằm trong 200 họ, chiếm 25% các loài thực vật đặc hữu của Việt Nam; 66 loài thú; 61 loài bò sát; 553 loài côn trùng; 347 loài chim.


Khướu mỏ cong - một trong số những loại chim ít được nhìn thấy trên đỉnh Fansipan
ẢNH: BÙI VĂN HẢI
Có thể nói, Vườn Quốc gia Hoàng Liên là kho tàng gene quý hiếm và là Trung tâm đa dạng sinh học bậc nhất của Việt Nam, trong số 701 loài đặc hữu của Bắc bộ thì có 22 loài tìm thấy ở Vườn Quốc gia Hoàng Liên.
Đặc biệt có 9 họ và 1 chi chỉ tìm thấy ở Hoàng Liên. Nhiều loài động thực vật ở Vườn Quốc gia Hoàng Liên thuộc loài đặc biệt quý hiếm đã được ghi vào Sách đỏ Việt Nam.
Thời gian gần đây, tùy vào điều kiện thời tiết thuật lợi, theo Ban quản lý Vườn quốc gia Hoàng Liên, nhiều loài chim quý hiếm đã xuất hiện trên từng tầng độ cao khác nhau. Trong đó, một số loài thường được bắt gặp sinh sống chủ yếu ở độ cao 3.143 mét và khoảng 2.800 mét.

Khướu lùn đuôi hung (Actinodura strigula). Loài khướu cũng là loài chim nổi bật và đặc trưng của khu vực vùng núi cao
ẢNH: BÙI VĂN HẢI
Ban quản lý Vườn Quốc gia Hoàng Liên cũng cho biết không phải lúc nào cũng có thể bắt gặp chúng xuất hiện, mà phải dành rất nhiều thời gian nằm trong các túp lều nhỏ tệp với màu cỏ cây mới có thể "săn" được những dáng vẻ đẹp lộng lẫy của chúng. Nhiều loài chim có tiếng hót rất hay như các loài khướu, họa mi, đớp ruồi..., bộ lông của chim rất nhiều màu sắc khác nhau, đôi khi màu lông con trống khác con mái, có những loài đẹp đến mê hồn.
Khám phá đời sống các loại chim lạ, quý hiếm từ lâu đã là ao ước của nhiều người yêu chim cũng như giới nhiếp ảnh gia. Chính vì thế, gần đây Ban quản lý Vườn Quốc gia Hoàng Liên đã tạo nhiều điều kiện để mọi người có đủ điều kiện sức khỏe có thể leo núi và ngủ lại tại các láng trại của đội kiểm lâm để chụp ảnh.




Ảnh trên là loài khướu vằn (Trochalopteron subunicolor) với lông vũ được xếp tạo thành lớp vảy đẹp mắt. Ảnh dưới là khướu cánh đỏ (Trochalopteron formosum) là loài khướu rất hiếm gặp do loài này bị con người tìm kiếm và săn bắt làm cảnh
ẢNH: BÙI VĂN HẢI
Theo nhiếp ảnh gia Lê Hùng - người vừa thực hiện chuyến leo núi săn ảnh 10 loài chim quý hiếm trên đỉnh Fansipan, cung đường thuận lợi nhất là đi tuyến cáp treo lên tới đỉnh Fansipan, rồi từ đó men theo lối mòn để đi ngược xuống núi, tới độ cao khoảng 2.800 là điểm thường thấy các loài chim xuất hiện nhất. "Là một người chuyên săn ảnh chim, màu sắc và cách sinh sống của các loài chim núi rừng Hoàng Liên luôn mê hoặc người chụp. Với lượng máy, ống lens các tiêu cự khác nhau rất nặng, nên chúng ta cần phải thuê một người khuân vác (porter), phần vì để giảm bớt rủi ro trơn trượt khi leo núi và phần để bảo vệ được máy móc an toàn cho việc chụp", anh Hùng nói thêm.
Cũng theo anh Lê Hùng, tùy vào mùa mà các loài chim sẽ di cư đến sinh sống ở những độ cao khác nhau. Nếu đi vào mùa đông thì phải dựng lều trại ở khu vực có độ cao khoảng 1.800 đến 2.200 mét, còn nếu rơi vào mùa thu phải dựng trại ngủ đêm và trekking ngược lên núi săn ảnh chim trong độ cao từ 2.800 đến 3.100 mét…
"Khi màn đêm buông, nhiệt độ xuống khá thấp, rét buốt tê cả tay chân nhưng nếu đợi đến sáng hôm sau gặp phải thời tiết quang đãng, chụp được hết các loại chim quý thì những cái lạnh, cái mệt này không là gì cả. Còn nếu đợi 2 ngày vẫn không thấy chim xuất hiện thì chúng tôi buộc phải leo ngược lên đỉnh để đi cáp treo trở lại dưới đất. Một chuyến đi săn ảnh chim coi như thất bại", anh Hùng cho biết thêm.




Chích đuôi cụt bụng vàng (Cettia castaneocoronata) là loài chim rất bé. Vườn Quốc gia Hoàng Liên nằm trong vùng sinh thái trên dãy Hoàng Liên Sơn - là phần kéo dài của miền núi với Tây Vân Nam (Trung Quốc) - Hymalaya, tiếp giáp với dãy Trường Sơn. Vườn Quốc gia Hoàng Liên là nơi có hệ động thực vật đa dạng và phong phú với rất nhiều loại quý hiếm, nhiều loại có tên trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới, trong đó có nhiều loại đặc hữu mang tên Sa Pa
ẢNH: BÙI VĂN HẢI


Đây là hình ảnh của chú chim hút mật, có thể là loài hút mật bụng vàng (Aethopyga gouldiae) - một loại chim rất hiếm khi thấy được vào mùa lạnh nhất trong năm trên dãy Hoàng Liên Sơn
ẢNH: BÙI VĂN HẢI

Khướu mỏ dẹt họng đen ( tên khoa học: Suthora nipalensis)
ẢNH: BÙI VĂN HẢI



Ảnh trên: Khướu đá cánh vằn thường sinh sống trong những khu rừng rậm và tre nứa ở độ cao 2.450 - 2.900 mét. Ảnh dưới: Khướu mặt đen (Garrulax yersini). Đây là loài chim đặc hữu của Việt Nam thuộc họ khướu có kích thước trung bình khoảng 25cm
ẢNH: BÙI VĂN HẢI

Một loài Khướu mặt đen (Trochalopteron affine) thường thấy với bộ lông màu nâu, đầu có hoa văn đen trắng nổi bật, cánh và đuôi có màu vàng ánh kim. Chúng được tìm thấy ở khu vực đông Himalaya, từ phía đông Nepal đến Arunachal Pradesh ở Ấn Độ, Bhutan, đông nam Tây Tạng. Loài chim này thường sống ở độ cao 2.500 - 3.000 mét trên dày núi Fansipan
ẢNH: BÙI VĂN HẢI














