Mỗi mùa Giáng sinh, khi các thành phố phương Tây bắt đầu rực sáng bởi đèn trang trí và nhạc lễ hội, hình ảnh những cặp đôi trao nụ hôn dưới nhánh cây tầm gửi (mistletoe) lại xuất hiện nhiều trên phim ảnh, mạng xã hội và các không gian công cộng.
Nụ hôn dưới tầm gửi thực chất là phong tục lâu đời, phản ánh sự giao thoa giữa tín ngưỡng cổ xưa, văn hóa dân gian và đời sống hiện đại.
Một cặp đôi trung niên trao nụ hôn dưới quả cầu tầm gửi ở Washington, ngày 13/12. Ảnh: Washington Post
Cây tầm gửi là loài ký sinh mọc trên thân cây khác, lá xanh quanh năm và có quả trắng nhỏ. Từ thời cổ đại, cây được coi là biểu tượng thiêng liêng. Trong thần thoại Bắc Âu, câu chuyện phổ biến nhất về cây tầm gửi liên quan đến thần Balder, con trai nữ thần Frigga (nữ thần tình yêu). Balder bị thần Loki hại chết bằng mũi tên làm từ tầm gửi. Nước mắt Frigga rơi, biến quả tầm gửi từ đỏ thành trắng và hồi sinh Balder. Vui mừng, Frigga ban phước cho cây tầm gửi, bất kỳ ai đứng dưới nhánh cây sẽ nhận được nụ hôn như lời chúc tình yêu và hòa bình.
Người Celtic cổ đại (Druids) cũng thờ tầm gửi như biểu tượng sự sống, vì cây xanh tươi ngay cả mùa đông. Họ dùng nó trong nghi lễ chữa bệnh và hòa giải, kẻ thù gặp nhau dưới tầm gửi sẽ ngừng chiến đấu. Người La Mã và Hy Lạp liên kết tầm gửi với tình yêu và sinh sôi. Những niềm tin này dần hòa quyện vào lễ Giáng sinh khi Kitô giáo lan rộng.
Tục lệ hôn nhau dưới cây tầm gửi được ghi nhận từ thế kỷ 18 tại Anh, khởi nguồn từ tầng lớp lao động rồi lan sang giới quý tộc thời Victoria. Trong các buổi tiệc Giáng sinh, nhánh tầm gửi thường được treo ở khung cửa hoặc vị trí trung tâm của căn phòng.
Theo phong tục, cặp nam nữ đứng dưới tầm gửi, họ có thể trao nhau một nụ hôn như lời chúc cho tình cảm bền lâu và may mắn trong năm mới. Ở một số vùng có lệ, mỗi quả mọng trên nhánh tầm gửi tượng trưng cho một nụ hôn. Sau mỗi lần hôn, người đàn ông được hái một quả, khi quả hết cũng là lúc đặc quyền kết thúc. Việc phụ nữ từ chối nụ hôn dưới tầm gửi có thể bị xem là điềm không may trong chuyện tình cảm.
Hàng nghìn người đổ về Washington D.C tham gia nghi lễ trao nụ hôn dưới cây tầm gửi. Ảnh: Reuters
Phong tục này phản ánh bối cảnh xã hội của thời kỳ cũ, khi các quy tắc giao tiếp nam nữ còn cứng nhắc. Trong xã hội hiện đại, ý nghĩa của nụ hôn dưới tầm gửi được diễn giải lại theo hướng tự nguyện, vui vẻ và mang tính biểu tượng hơn là nghi thức bắt buộc.
Vài thập niên trở lại đây, nụ hôn dưới tầm gửi không còn giới hạn trong không gian gia đình hay các buổi tiệc riêng. Nhiều thành phố đã đưa biểu tượng này vào các hoạt động công cộng, biến thành điểm nhấn du lịch mùa lễ hội. Tại Anh, Mỹ hay Canada, du khách dễ dàng bắt gặp những tác phẩm nghệ thuật sắp đặt là tầm gửi khổng lồ tại quảng trường trung tâm, khu mua sắm hoặc chợ Giáng sinh.
Lễ hội gắn với cây tầm gửi nổi bật nhất diễn ra tại Tenbury Wells, thị trấn nhỏ thuộc hạt Worcestershire, Anh, được mệnh danh là "Thủ đô tầm gửi của Anh". Năm nay, Lễ hội Tầm gửi Tenbury tổ chức đầu tháng 12, thu hút du khách với các hoạt động như diễu hành Giáng sinh, lễ tôn vinh "Mistletoe Queen" và chợ Noel, góp phần biến phong tục truyền thống này thành điểm nhấn văn hóa, du lịch của địa phương trong mùa lễ hội.
Hàng nghìn người lập kỷ lục trao nụ hôn dưới quả cầu tầm gửi ở Washington hôm 13/12. Video: DC_Spot
Phong tục này cũng thu hút sự chú ý tại Washington D.C, Mỹ. Tại khu trung tâm thủ đô trưng bày công trình nghệ thuật sắp đặt "National Mistletoe", một quả cầu tầm gửi khổng lồ nặng 272 kg, treo ở độ cao 9 m. Ngày 13/12, 1.435 cặp đôi cùng trao nụ hôn kéo dài ít nhất 5 giây, phá kỷ lục trước đó là 480 cặp được thiết lập năm 2019 tại St. Louis, bang Missouri, Mỹ.
Sức sống của nụ hôn dưới tầm gửi còn được củng cố bởi văn hóa đại chúng. Hình ảnh này xuất hiện lặp lại trong nhiều bộ phim Giáng sinh của Hollywood như Love Actually, When Harry Met Sally, nơi nụ hôn dưới nhánh tầm gửi thường được đặt ở cao trào cảm xúc, gắn với sự đoàn viên và hòa giải.
Trên mạng xã hội, các video ghi lại khoảnh khắc hôn nhau dưới tầm gửi tại chợ Giáng sinh, quảng trường trung tâm hay khu mua sắm mùa lễ tiếp tục lan truyền mỗi năm. Với du khách quốc tế, việc dừng lại dưới nhánh tầm gửi giữa một thành phố rực sáng ánh đèn Noel không chỉ mang ý nghĩa cá nhân, mà còn trở thành một cách trải nghiệm và ghi nhớ tinh thần lễ hội của điểm đến.
(Theo Smithsonian Mag, USA Today)
