Đà Nẵng từ lâu là điểm đến quen thuộc với du khách trong và ngoài nước nhờ những bãi biển đẹp và các công trình biểu tượng. Song ngành du lịch thành phố đang đứng trước sự cạnh tranh từ các điểm du lịch mới nổi tại khu vực.
PGS. TS Phạm Trung Lương, Thành viên Tổ chuyên gia tư vấn Quy hoạch Quốc gia có những đánh giá về cơ hội và thách thức khi Đà Nẵng làm mới mình để giữ vị thế là điểm đến hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế, nhất là những du khách chất lượng cao.
PGS. TS Phạm Trung Lương, Thành viên Tổ chuyên gia tư vấn Quy hoạch Quốc gia. Ảnh: Sun Group
- Tại sao nhiều người đánh giá Đà Nẵng không chỉ "đáng sống" còn "đáng đến, đáng ở lại, đáng thức và đáng đầu tư", thưa ông?
- Tôi cho rằng các nhận định đó đúng. Nếu Đà Nẵng làm được với những gì mọi người đang kỳ vọng đối với du lịch thì sẽ còn nhiều chữ "đáng" hơn nữa.
"Đà Nẵng đáng sống" là bởi môi trường ở đây tốt cho công việc, cuộc sống và sức khỏe bản thân. "Đáng đến" vì thành phố có nhiều điểm hấp dẫn cả về thiên nhiên và văn hóa với các hoạt động vui chơi giải trí, sản phẩm, dịch vụ du lịch. Sau khi hợp nhất, Đà Nẵng là địa phương đứng đầu về số lượng di sản thế giới được công nhận ở Việt Nam, cả vật thể và phi vật thể.
"Đáng ở lại" vì có nhiều trải nghiệm nên du khách cần có thời gian để đi. Thay vì đến Đà Nẵng, đi tắm biển khoảng ba ngày thì bây giờ du khách còn thêm trải nghiệm những giá trị đặc sắc của thiên nhiên, văn hóa và con người xứ Quảng, như đi miền Tây của Quảng Nam trước đây, thăm quan cảnh quan và trải nghiệm văn hoá, lối sống truyền thống của đồng bào, rừng tự nhiên... Hiện xu hướng làm việc từ xa trở nên phổ biến, nên không ít du khách quốc tế chọn Đà Nẵng là nơi sinh sống lâu dài cũng là điều dễ hiểu.
"Đáng thức", với các dự án mới đang triển khai, trong đó có dự án Da Nang Downtown tôi kỳ vọng là du khách sẽ thức suốt đêm để tiêu tiền, vui chơi, giải trí.
"Đáng đầu tư" là đương nhiên vì trong sự phát triển của một thành phố lớn và giàu tiềm năng như Đà Nẵng, đầu tư là bài toán dễ sinh lời giải, đặc biệt khi kinh tế Đà Nẵng đang phát triển và chưa có "điểm dừng".
So với Hà Nội, TP HCM thì hiện giá bất động sản ở Đà Nẵng có mức hợp lý hơn. Tuy nhiên khi Đà Nẵng đã định hình trở thành trung tâm tài chính quốc tế, khu thương mại tự do thì giá bất động sản lại khác. Vì vậy, theo tôi Đà Nẵng là điểm đến đáng đầu tư.
- Một số tập đoàn lớn đang có kế hoạch triển khai những dự án có vốn đầu tư lớn, với mục tiêu góp phần đưa Đà Nẵng trở thành trung tâm du lịch hàng đầu châu Á. Ông đánh giá như thế nào về tham vọng này?
- Với các dự án đang và sắp triển khai tại thành phố, tôi tin nếu đa dạng dịch vụ sản phẩm, và tạo ra khác biệt so với các dự án trước đó, thì đây là yếu tố quan trọng.
Nhưng muốn thực sự trở thành điểm đến "đầu tàu" của du lịch châu Á thì còn nhiều vấn đề phải làm. Trong các dự án đang triển khai, tôi cho rằng sự xuất hiện của Da Nang Downtown sẽ là cú hích quan trọng để thành phố tiến đến mục tiêu là trung tâm du lịch hàng đầu châu Á.
Vấn đề là quyết tâm của cả hệ thống chính trị và chính sách cho mục tiêu phát triển cần phải đồng bộ. Tại Đà Nẵng, có hai vấn đề cần lưu ý: một là giao thông và hai là xử lý chất thải. Đây là hai vấn đề đô thị mà Đà Nẵng muốn trở thành trung tâm du lịch của châu Á theo đúng nghĩa thì cần được xử lý.
Theo số liệu mà tôi có được, chi tiêu trung bình hiện nay của khách khi đến Đà Nẵng chỉ khoảng 80 USD/ngày, trong khi ở Tokyo là khoảng 200 USD, Singapore khoảng 180 USD, còn Kuala Lumpur hay Bang Kok cũng xấp xỉ 170 USD. Điều đó cho thấy chúng ta có khách, nhưng khách không có nhiều chỗ để tiêu tiền. Dự án Downtown sẽ giúp khách du lịch có chỗ để tiêu, có lý do để ở lại lâu hơn nhờ đó, tổng thu nhập từ du lịch sẽ tăng. Điều đó đồng nghĩa với việc du lịch sẽ đóng góp tích cực hơn cho phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đồng thời tạo nhiều cơ hội việc làm, tăng thêm thu nhập cho người dân.
Pháo hoa tại khu vực sông Hàn. Ảnh: Ánh Dương
- Sau hợp nhất Đà Nẵng đang gánh vác thêm sứ mệnh là trung tâm tài chính quốc tế bên cạnh điểm đến du lịch. Theo ông dự án Da Nang Downtown có tác động ra sao đến sức cạnh tranh của thành phố trong khu vực?
- Sau hợp nhất, vai trò của Đà Nẵng được nâng lên một tầm cao mới với hai chức năng quan trọng: trung tâm tài chính quốc tế và khu thương mại tự do. Điều này đồng nghĩa với việc Đà Nẵng sẽ trở thành điểm đến của các nhà đầu tư lớn, chuyên gia và đứng từ góc độ du lịch thì chính họ là phân khúc khách du lịch cao cấp. Đà Nẵng sẽ đón một dòng du khách hoàn toàn mới, có yêu cầu khắt khe hơn và khả năng chi tiêu cao hơn.
Tuy nhiên, nếu nhìn vào thực trạng, cơ sở vật chất kỹ thuật và các sản phẩm du lịch hiện có của Đà Nẵng vẫn còn nhiều hạn chế để phục vụ trọn vẹn phân khúc thị trường này. Chúng ta chưa có những tổ hợp vui chơi, giải trí, mua sắm đủ tầm cỡ để giữ chân và khuyến khích họ chi tiêu.
Bên cạnh đó, với tư cách là trung tâm du lịch của khu vực miền Trung - Tây Nguyên và là một trong những trung tâm du lịch lớn của cả nước, Đà Nẵng cần những công trình đủ "mạnh" để cung cấp các dịch vụ tương xứng với vị thế của mình. Đà Nẵng hiện nay là địa phương duy nhất trong cả nước có hai sứ mệnh quốc tế như đã đề cập, và từ lợi thế về phát triển kinh tế sẽ kéo theo lợi thế về phát triển du lịch.
Phối cảnh minh họa một phần quần thể Da Nang Downtown. Ảnh: Sun Group
Sự xuất hiện của dự án Da Nang Downtown hoàn toàn phù hợp và đúng thời điểm. Dự án này không chỉ là một tổ hợp bất động sản, còn gắn liền với công nghiệp văn hóa, kinh tế đêm - những mảnh ghép còn thiếu để đáp ứng xu hướng du lịch hiện đại và phục vụ dòng khách cao cấp. Vì vậy, dự án mang ý nghĩa chiến lược, là lời giải cho bài toán phát triển du lịch Đà Nẵng trong giai đoạn mới.
- Dự án với đa dạng hạng mục đẳng cấp và trải nghiệm về đêm này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ bài toán kinh tế đêm cho Đà Nẵng, điều mà nhiều thành phố lớn đã loay hoay trong thời gian dài. Theo ông, đâu là chìa khóa để thành công?
- Câu chuyện kinh tế đêm không mới, nhưng đến nay, Hà Nội, TP HCM hay Đà Nẵng đều chưa có một mô hình "kinh tế đêm" đúng nghĩa. Nguyên nhân cốt lõi là chúng ta chưa có một khu phức hợp đúng chuẩn.
Một nền kinh tế đêm thực thụ phải dựa trên một tổ hợp "ba trong một" ở đẳng cấp cao, bao gồm: dịch vụ vui chơi giải trí, dịch vụ ẩm thực và dịch vụ mua sắm. Để phát triển thành công, cần hội đủ ba điều kiện. Thứ nhất, là nhận thức đúng về bản chất kinh tế đêm. Thứ hai, phải có một không gian đủ lớn, được quy hoạch riêng biệt. Thứ ba, hoạt động không được ảnh hưởng đến cuộc sống của cộng đồng dân cư xung quanh.
Chỉ khi có không gian riêng, chúng ta mới nên nghĩ đến chuyện phát triển kinh tế đêm và đầu tư bài bản. Thậm chí, chúng tôi từng đề xuất nếu không gian trên mặt đất hạn chế, hãy sử dụng không gian ngầm. Khi phát triển các dịch vụ ở không gian ngầm, chúng ta sẽ đáp ứng tốt nhất yêu cầu không ảnh hưởng đến cộng đồng, có thể hoạt động 24/24.
Vì vậy, nếu dự án Da Nang Downtown được xây dựng gắn với kinh tế đêm đúng theo kỳ vọng, tôi tin đây sẽ là dự án tiên phong, đi đầu trong việc định hình một mô hình kinh tế đêm đúng nghĩa đầu tiên tại Việt Nam.
- Điểm nhấn của Da Nang Downtown là tòa nhà biểu tượng 69 tầng tích hợp nhiều hạng mục nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí và mua sắm đẳng cấp. Theo ông, công trình này có ý nghĩa như thế nào trong việc định hình thương hiệu điểm đến Đà Nẵng?
- Trong phát triển du lịch, yếu tố quan trọng nhất là phải có một biểu tượng nhận diện rõ nét. Đà Nẵng vẫn đang trong quá trình định hình lại thương hiệu của mình. Vì vậy, việc xây dựng tòa tháp 69 tầng mang dáng dấp tà áo dài là cơ hội vàng để thành phố tạo ra biểu tượng mới. Tôi đánh giá rất cao ý tưởng kiến trúc lấy cảm hứng từ áo dài , bởi nó mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam, vừa duyên dáng, vừa mạnh mẽ.
Tuy nhiên, một biểu tượng không chỉ đẹp ở hình thức bên ngoài, còn phải có nội hàm sâu sắc bên trong. Nếu xét về phần nội hàm, tức các hoạt động, chức năng bên trong tòa nhà thì chưa có gì đặc sắc phù hợp với giá trị ý tưởng của biểu tượng mà mới chỉ dừng lại ở các mô hình thương mại, ẩm thực, vui chơi giải trí... tương tự như nhiều công trình biểu tượng khác trên thế giới, ví dụ như tháp đôi Petronas ở Malaysia. Điều đó đồng nghĩa chưa tạo được sự khác biệt phù hợp với giá trị biểu tượng của công trình này.
Nếu chúng ta có thể tích hợp những giá trị của thời đại ngay trong tòa nhà, thì giá trị của nó sẽ cao hơn, dù có thể không đồ sộ bằng một số công trình biểu tượng khác ở Việt Nam và khu vực. Ví dụ, nếu bên ngoài của tòa nhà là biểu tượng áo dài rất đậm bản sắc văn hóa Việt Nam thì bên trong tòa nhà nên có những chức năng tương xứng, chẳng hạn như một trung tâm thời trang, bởi áo dài chính là thời trang đặc trưng của phụ nữ Việt Nam.
Tại sao Milano là có thể trở thành trung tâm thời trang của Italy và thế giới, tương tự New York mà Đà Nẵng - Việt Nam lại không thể? Chúng ta có thể nghĩ đến một Bảo tàng Áo dài đầu tiên đặt bên trong Da Nang Downtown. Nếu làm được, dự án này sẽ giúp Đà Nẵng mang một giá trị khác biệt.
Bên cạnh đó, tòa nhà cần tích hợp các giá trị của thời đại như yếu tố "xanh", "thông minh" gắn với xu hướng phát triển du lịch xanh, du lịch thông minh Đà Nẵng đang hướng đến. Khi làm được điều đó, tòa tháp này sẽ không chỉ là biểu tượng của Đà Nẵng, còn có thể trở thành biểu tượng đại diện cho Việt Nam vươn ra thế giới.
Phối cảnh minh họa toà tháp 69 tầng dự án Da Nang Downtown. Ảnh: Sun Group
- Vậy để tạo ra một nền kinh tế đêm đúng nghĩa, Đà Nẵng cần làm gì?
- Yếu tố tiên quyết chính là chính sách. Dù Đà Nẵng đang có những cơ chế đặc thù gắn liền với việc phát triển trung tâm tài chính quốc tế và khu thương mại tự do, nhưng với ý tưởng phát triển kinh tế đêm, chúng ta lại chưa có chính sách cụ thể đặc biệt là với các loại hình vui chơi, giải trí như casino.
Việt Nam mới chỉ thí điểm mô hình này ở quy mô rất nhỏ. Nếu khu phức hợp được hình thành, điều tiên quyết là chính quyền Đà Nẵng và Trung ương cần cho phép thực hiện dịch vụ casino đúng nghĩa, đi kèm cơ chế quản lý chặt chẽ. Singapore là ví dụ điển hình. Trước đây họ cũng e ngại casino, nhưng sau đó nhận ra rằng nếu quản lý tốt, hoạt động này không những không ảnh hưởng đến xã hội mà còn mang lại nguồn thu thuế lớn, tạo động lực cho ngành du lịch và giải trí phát triển. Tiếp theo là chính sách miễn giảm thuế VAT tại chỗ. Thay vì để du khách làm thủ tục hoàn thuế phức tạp ở sân bay, chúng ta có thể tích hợp ưu đãi này trực tiếp vào giá bán tại khu thương mại. Điều này vừa tiết kiệm thời gian, vừa khuyến khích mua sắm mạnh mẽ hơn, đồng thời bảo đảm chất lượng và minh bạch giá cả - những yếu tố du khách quốc tế thường e ngại khi đến Việt Nam.
Chính sách quản lý trong khu phức hợp phải hướng đến việc bảo đảm chất lượng dịch vụ, chống gian lận thương mại, chống thất thoát thuế cho nhà nước và tạo trải nghiệm thuận lợi nhất cho du khách.
Một yếu tố khác là chính sách cho phép hoạt động 24/24. Nếu xác định đây là không gian kinh tế đêm riêng biệt, không ảnh hưởng đến cộng đồng, nên có cơ chế đặc thù để hoạt động 24/7, đúng với tinh thần "thành phố không ngủ".
Cuối cùng, cần đầu tư hệ thống hạ tầng kết nối thuận tiện nhất từ trung tâm thành phố đến khu phức hợp: cả đường bộ, đường sông, thậm chí là hạ tầng hàng không nhỏ (mini airport) để phục vụ du khách cao cấp. Tất cả những yếu tố trên là điều kiện cần để đảm bảo sự thành công của khu kinh tế đêm trong tương lai.
