Sản xuất phim đề tài chiến tranh vốn đã là một bài toán khó, để phim sát với hiện thực trong quá khứ nhất, lột tả đúng tinh thần của cuộc chiến cũng như của những người lính còn khó hơn. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, nhà sản xuất Nguyễn Trí Viễn và ekip phim Địa Đạo: Mặt Trời Trong Bóng Tối đã lựa chọn giải bài toán khó khăn nhất - tái hiện lại một trong những cuộc chiến cam go nhất của dân tộc, dưới lòng địa đạo.
Địa đạo Củ Chi vốn được xem là biểu tượng của chiến tranh nhân dân, đã góp phần bẻ gãy ý chí xâm lược của người Mỹ. Như câu thoại đầu trailer của nhân vật Bảy Theo (Thái Hoà đóng): “Củ Chi còn, Sài Gòn mất”, nơi đây luôn phải hứng chịu những trận càn khốc liệt của quân đội Mỹ để xóa sổ vùng trọng yếu của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam bấy giờ. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cùng ekip đã tốn rất nhiều công sức, thời gian để tái hiện lại một đoạn lịch sử đầy bi hùng đó, đối mặt với vô vàn khó khăn trong sản xuất, yêu cầu làm việc khắc nghiệt.
Quá trình quay phim được thực hiện trong điều kiện chưa từng có
Cái khó khăn đầu tiên khi bắt tay vào quay phim là địa hình và ánh sáng trong địa đạo mô phỏng. DOP K’Linh chia sẻ: “Tôi từng không biết phải quay bộ phim này như thế nào. Trước khi quay khoảng 6 tháng, tôi rất hoang mang. Trong địa đạo mô phỏng không có không gian để đặt ánh sáng, rất khó xoay trở cho các thiết bị.”
Vì vậy, ngoài việc xây dựng phim trường trong nhà mô phỏng địa đạo trong lòng đất được thử đi thử lại với rất nhiều chất liệu và cách thức, tất cả các cảnh quay đều phải được thực hiện bằng tay, vừa để có cái nhìn “con người” nhất, thực tế nhất, mà cùng vì không gian hẹp không thể dựng ray cho máy quay được. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên đã giữ nguyên ánh sáng trong phim chỉ thuần là ánh đèn dầu và đèn pin của các chiến sĩ thay vì sử dụng thêm các thiết bị chiếu sáng khác để quay phim dễ dàng hơn.
Ban đầu, địa hình phức tạp của “set quay” đặc biệt này đã khiến hình ảnh quay được rung đến mức không thể sử dụng được. Tổ quay phim đã phải tập thể lực nghiêm túc để quen với việc di chuyển, mang vác máy quay và quay phim trong địa đạo. Theo DOP K’linh, quá trình quay phim của Địa Đạo: Mặt Trời Trong Bóng Tối tốn thời gian gấp 6 lần so với những phim điện ảnh khác, vì không gian hạn chế khiến mọi công đoạn đều bị kéo dài hơn.
Địa đạo “sống lại” dưới bàn tay ekip đoàn phim và sự đồng hành của chính người lính trong quá khứ
Không thể quay phim trong địa đạo thật được, điều đó có nghĩa phải mô phỏng lại địa đạo trong phim trường và phải tái hiện lại thật nhất, chi tiết nhất. May mắn, đoàn phim có sự giúp đỡ, tư vấn của Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân Tô Văn Đực - một người du kích đã từng sống và chiến đấu dưới địa đạo Củ Chi. Từ đó, một địa đạo thô sơ, phức tạp và đan cài với nhau, mô phỏng việc “đào bằng tay” của người dân Củ Chi thời bấy giờ dần dần hiện lên, sẵn sàng cho những cuộc giao tranh khốc liệt.
Việc tái hiện lại địa đạo sát nhất với thực tế là một thành công của đoàn phim, nhưng đồng thời cũng mang đến thách thức vì quá trình quay phim sẽ khó khăn hơn trong không gian chật hẹp. Nhưng khi càng làm, mọi thứ lại càng sáng tỏ hơn, tìm được hướng đi tốt hơn. Sau nhiều lần thử nghiệm, mỗi phần địa đạo được tạo từ các chất liệu khác nhau, nhưng lớp cuối cùng vẫn là đất. Sau đó bề mặt sẽ được làm màu, tạo hiệu ứng hoặc thêm rễ cây,... để tạo cảm giác chân thực và đa dạng.
Bên cạnh set quay địa đạo trong phim trường, đoàn làm phim còn thực hiện những cảnh quay bên ngoài ở một cánh rừng ven sông Sài Gòn ở Củ Chi. Việc thực hiện một phim chiến tranh về Củ Chi ngay trên đất Củ Chi đem lại cho ekip và dàn diễn viên những cảm xúc bồi hồi khó tả. Và đoàn phim đã tận dụng tối đa những điều kiện có được để tái hiện chân thật nhất một căn cứ địa đổ nát dưới làn bom của quân đội Mỹ, nơi vốn từng là làng mạc thân yêu.
Địa Đạo: Mặt Trời Trong Bóng Tối may mắn có được sự ủng hộ lớn của Bộ Quốc phòng và các cơ quan ban ngành đoàn thể, được hỗ trợ các phương tiện cơ giới hạng nặng phục vụ quá trình quay phim. Vì thế, phim được kỳ vọng sẽ kể lại câu chuyện chân thực nhất của những người du kích quả cảm, quyết tử bám trụ lại chiến khu để bảo vệ vùng chiến lược trọng yếu.
