Canh cua là món ăn giàu dinh dưỡng. Thịt cua đồng chứa nhiều canxi, protein dễ hấp thu, kèm theo vitamin nhóm B, khoáng chất như sắt, kẽm. Rau đay, mồng tơi giàu chất xơ hòa tan, vitamin A, C và hợp chất chống oxy hóa. Sự kết hợp này khiến canh cua trở thành món ăn vừa mát vừa đủ chất, có lợi cho sức khỏe.
Tuy nhiên, buổi tối là thời điểm hệ tiêu hóa hoạt động chậm lại. Protein trong cua đòi hỏi enzyme tiêu hóa mạnh để phân giải. Nếu ăn muộn, dạ dày phải làm việc nhiều, có thể gây khó ngủ, ợ hơi, đầy bụng. Chất nhầy trong rau mồng tơi, rau đay cũng có thể gây sôi bụng khi ăn sát giờ đi ngủ. Đó là lý do nhiều người có cảm giác nóng ruột khi ăn canh cua buổi tối.
Ngoài ra, cua đồng sống trong môi trường tự nhiên có thể mang vi khuẩn hoặc ký sinh trùng. Nếu chế biến chưa chín kỹ, nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột vào buổi tối càng làm tăng cảm giác khó chịu, ảnh hưởng giấc ngủ. Do đó, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị: nếu ăn canh cua buổi tối, nên nấu chín kỹ.
Canh cua đồng truyền thống. Ảnh: Bùi Thủy
Ẩm thực Việt truyền thống chịu ảnh hưởng sâu đậm của triết lý âm dương ngũ hành. Theo quan niệm này, cua thuộc nhóm thủy sản, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, làm dịu cơ thể trong ngày nắng nóng. Rau mồng tơi, rau đay cũng mang tính mát, phối hợp cùng cua đồng giúp giảm cảm giác oi bức, phù hợp cho buổi trưa khi dương khí đang thịnh.
Ngược lại, buổi tối vốn là thời điểm âm thịnh, cơ thể cần sự nhẹ nhàng để chuẩn bị cho giấc ngủ. Ăn thêm món hàn như canh cua có thể làm "thêm âm, bớt dương", khiến bụng lạnh, khí huyết vận hành chậm lại. Bởi vậy, trong cân bằng âm dương, canh cua nên dành cho ban ngày, còn buổi tối nên ưu tiên những món thanh đạm nhưng ấm nóng.
Trong nhịp sống hiện đại, nhiều gia đình bận rộn không có thời gian nấu ăn giữa trưa, nên canh cua thường được đưa vào bữa tối. Để phù hợp với cơ địa và lối sống, có thể áp dụng một số điều chỉnh như ăn trước 19h để dạ dày có đủ thời gian tiêu hóa; Nấu canh với lượng vừa phải, tránh ăn quá nhiều đặc biệt là người có bệnh dạ dày hay rối loạn tiêu hóa; Nên nấu canh cua kèm mướp hương, rau mồng tơi non, ít nhớt, thay vì rau đay quá nhiều chất nhầy.
Với trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có cơ địa lạnh bụng, tốt nhất hạn chế ăn canh cua buổi tối.
Để bữa cơm hài hòa, người Việt thường ăn canh cua kèm cà muối nén hoặc cà muối xổi chấm chút mắm tôm. Vị chua mặn đặc trưng của các món ăn kèm này giúp dễ tiêu hơn nhờ các vi khuẩn lactic có lợi sinh ra trong quá trình muối chua. Hơn nữa, cà muối và mắm tôm với vị chua, mặn và hơi cay lại có tác dụng trung hòa tính hàn của canh cua, làm ấm dạ dày.
