PSY (Gangnam Style) từng nhiều lùm xùm, scandal lần này có còn là "muỗi"?

Trong nền công nghiệp giải trí Hàn Quốc, nơi sự nghiệp nghệ sĩ thường chỉ treo trên một sợi chỉ mỏng manh, hiếm có trường hợp nào vẫn đứng vững sau những scandal được xem là “không thể cứu vãn”. Thế nhưng PSY – chủ nhân hiện tượng toàn cầu Gangnam Style – lại là ngoại lệ. Từng vướng vào tội tàng trữ chất cấm và bê bối trốn nghĩa vụ quân sự, nam ca sĩ vẫn đạt đến đỉnh cao chưa từng có trong lịch sử Kpop. Thành công này khiến không ít người tin rằng, với PSY, mọi lùm xùm về sau chỉ còn là “muỗi”. Nhưng liệu điều đó có còn đúng trong bối cảnh hiện tại?

Những vết nhơ quá khứ

PSY ra mắt vào đầu những năm 2000 và sớm có tên tuổi trong nước. Tuy nhiên ngay từ album đầu tay PSY from the Psycho World! vào 2001, PSY đã bị phạt tiền do chứa nội dung không phù hợp với chuẩn mực văn hóa Hàn Quốc lúc đó, đầy từ ngữ nhạy cảm, châm biếm.

Cùng năm đó, PSY vướng vào bê bối nghiêm trọng hơn: bị bắt vì cáo buộc tàng trữ và sử dụng cần sa. Nam ca sĩ thừa nhận mọi cáo buộc: "Tôi hút cần sa ở Mỹ và lén mang 1 ít về Hàn Quốc. Tôi hút cần sa vào tháng 5/2000 do áp lực phát hành album mới và nhập ngũ" . Cuối cùng, PSY bị phạt 5 triệu won (95 triệu đồng).

Trong thập niên 2000, Psy còn bị điều tra liên quan đến nghi vấn trốn nghĩa vụ quân sự — một vấn đề nhạy cảm bậc nhất với nghệ sĩ nam tại Hàn Quốc. Các báo trong nước giai đoạn 2006–2008 đưa tin về việc anh bị nghi ngờ lợi dụng vị trí, giấy tờ để tránh nghĩa vụ, rồi sau đó bị gọi nhập ngũ trở lại trong một số đợt kiểm tra. PSY là người nổi tiếng hiếm hoi phải đi nghĩa vụ quân sự đến 4 năm mới hoàn thành.

Rồi đến năm 2012, bước ngoặt đã xảy đến với sự nghiệp của PSY. Gangnam Style trở thành hiện tượng toàn cầu, phá vỡ mọi khuôn khổ định lượng của thời kỳ đó: MV này là video đầu tiên trên YouTube đạt 1 tỉ lượt xem, biến PSY thành một “thương hiệu” vượt ra ngoài biên giới Hàn Quốc. Việc một cá nhân trở thành hiện tượng toàn cầu có tác dụng che phủ, làm suy yếu tác động của một số bê bối nội địa trước đó.

Đến chính PSY còn không tin sự nghiệp của mình có thể bùng nổ sau từng ấy bê bối: “Xã hội Hàn Quốc luôn đòi hỏi cao về mặt đạo đức đối với một số vấn đề như trên. Tôi đã 3 lần trải qua rắc rối lớn. Với các ca sĩ khác khi rơi vào tình huống này thường không thể quay trở lại” . Chủ nhân bản hit Gangnam Style dường như đã trở thành ngoại lệ của Kbiz.

Vì sao PSY có thể “vượt ải”?

Đầu tiên, PSY đã dùng tài năng, sự cố gắng trong nghệ thuật để khỏa lấp mọi ồn ào đời tư, để chinh phục lại khán giả đại chúng. Gangnam Style không chỉ là một ca khúc ăn khách; nó là một hiện tượng truyền thông với vũ đạo dễ bắt chước, giai điệu gây nghiện, yếu tố hài hước và ý đồ châm biếm xã hội rõ rệt. Khi một sản phẩm đạt tầm hiện tượng, nó thay đổi khung nhìn của dư luận: công chúng và truyền thông quốc tế bắt đầu nhìn nghệ sĩ qua lăng kính thành tích văn hóa, không chỉ lỗi lầm cá nhân.

Thời điểm xảy ra những scandal chấn động của PSY là đầu thập niên 2000, khi mạng xã hội còn là khái niệm mù mờ, khi truyền thông vẫn chủ yếu là báo giấy và truyền hình. Chính vì vậy, scandal của PSY không trở thành "cú nổ" chấn động. Ngay cả đến năm 2012 là thời điểm mà YouTube đã đủ mạnh để tạo viral toàn cầu, nhưng hệ sinh thái mạng xã hội chưa có độ “chuyên nghiệp hóa” và tốc độ khủng khiếp như hiện nay.

Ngoài ra thì những chiến dịch truyền thông quốc tế, hàng loạt clip cover của người nổi tiếng nước ngoài, và hiệu ứng meme giúp phủ lấp tranh cãi trước đó. Khi một nghệ sĩ được thị trường nước ngoài (và giới truyền thông phương Tây) tôn vinh, áp lực tẩy chay nội địa thường giảm bớt: lợi ích thương mại và hình ảnh quốc gia khiến nhiều bên cân nhắc cách phản ứng.

Trên hết, PSY không tuân theo hình tượng nghệ sĩ mẫu mực, khuân mẫu idol hoàn hảo. Nam ca sĩ chưa bao giờ là nghệ sĩ "đẹp hơn hoa" với đời tư sạch sẽ chuẩn Kpop. PSY từ lâu đã xây dựng hình ảnh "ông chú" hài hước không theo kiểu mẫu. Khi công chúng không kỳ vọng sự hoàn hảo, họ dễ chấp nhận những khuyết điểm hơn.

Cú sốc bị bắt vì cáo buộc sử dụng trái phép thuốc hướng thần: Liệu có còn là "muỗi" đối với sự nghiệp của PSY?

Vào ngày 28/8, showbiz chấn động trước thông tin PSY bị cảnh sát bắt giữ với cáo buộc vi phạm Luật Dịch vụ Y tế Hàn Quốc. Theo đó, PSY bị nghi ngờ đã sử dụng trái phép thuốc hướng thần Xanax và Stilnox tại 1 bệnh viện tổng hợp ở Seoul (Hàn Quốc), từ năm 2022 cho đến gần đây. Anh không trực tiếp đi khám mà để quản lý của mình đi lấy thuốc thay.

Xanax là thuốc dùng điều trị rối loạn lo âu và giảm các triệu chứng căng thẳng, trong khi Stilnox là thuốc kê đơn dùng cho việc điều trị ngắn hạn chứng mất ngủ ở người trưởng thành. Cả hai loại thuốc này đều là thuốc hướng thần, cần có sự chẩn đoán và kê đơn của bác sĩ mới được cấp phát ra ngoài. Bác sĩ kê đơn thuốc cho nam ca sĩ hàng đầu cũng đang bị điều tra. Tuy nhiên, vị bác sĩ này phủ nhận cáo buộc ông kê đơn thuốc trái phép và cho biết PSY là trường hợp bệnh nhân được điều trị từ xa.

Rất nhanh chóng, phía công ty quản lý P NATION cho biết PSY được chẩn đoán mắc chứng rối loạn giấc ngủ mãn tính và đang sử dụng thuốc ngủ theo đơn của bác sĩ. Công ty quản lý khẳng định rằng việc dùng thuốc của "ông hoàng tỷ view" luôn có sự giám sát y tế, liều lượng được kê phù hợp. P NATION cũng cho biết không hề có chuyện đơn thuốc của PSY được kê trái phép bằng việc sử dụng danh tính của 1 người khác như báo chí đưa tin. Về việc quản lý đến lấy thuốc giúp PSY, công ty thừa nhận đây là hành vi sai lầm của nam ca sĩ và thay mặt anh gửi lời xin lỗi.

Thoạt nghe, việc sử dụng trái phép thuốc hướng thần được kê đơn nghe có vẻ nhẹ nhàng hơn rất nhiều so với hút cần sa và trốn nghĩa vụ quân sự. Nhưng mọi việc liệu có còn dễ dàng đối với PSY không? Hiện tại, thời thế đã thay đổi.

Nghiên cứu chỉ ra rằng ở Hàn Quốc, mạng lưới diễn đàn (Nate Pann, DC Inside, TheQoo) và các nền tảng xã hội đóng vai trò khuếch đại nhanh các tranh cãi — truyền thông sau đó thường đưa tin theo khung đã được cộng đồng mạng tạo ra. Những nghiên cứu học thuật cũng chỉ ra rằng phương thức khung tin và lan truyền trên nền tảng số khiến “phán xử xã hội” diễn ra nhanh và quyết liệt hơn trước. Ngoài ra, ở thời đại toàn cầu hóa, 1 đoạn clip vài chục giây có thể lan đi toàn cầu trong vài giờ; báo chí, YouTuber, TikToker, những kênh phân tích nội dung nhanh sẽ khai thác và nhân rộng câu chuyện. Việc “điều chỉnh thông tin” sau đó thường khó đảo ngược.

Khán giả ngày nay cũng có sự kỳ vọng đạo đức cao hơn, nhất là với nghệ sĩ có tầm ảnh hưởng quốc gia. Sau khi Kpop trở thành một ngành công nghiệp toàn cầu, nghệ sĩ được xem như “đại sứ văn hóa” ở một mức độ nào đó. Vì vậy, lỗi lầm dù nhỏ cũng dễ bị phóng đại dưới góc nhìn đại diện quốc gia. Cho nên chưa chắc lần này "ông hoàng Gangnam Style" có thể dễ dàng vượt ải scandal như trước đây.

Mặc dù PSY từng vượt qua những bê bối nặng nề, nếu một vụ việc xảy ra trong bối cảnh ngày nay có bằng chứng pháp lý rõ ràng và truyền thông khai thác mạnh, không thể loại trừ khả năng hậu quả sẽ nghiêm trọng hơn trước. Điều này nằm trong thực tế mà một số nghệ sĩ hiện đại đã phải trải qua: không phải mọi ngoại lệ trước đây đều có thể tái diễn.