Lần đầu đến Hà Nội năm 1995, nhiếp ảnh gia Nhật Bản Yuichi Kobayashi đã dành nhiều thời gian lang thang khắp các con phố để ghi lại nhịp sống đời thường. Ông nhớ lại, phố cổ khi ấy còn khá yên tĩnh, chưa phải là điểm đến phổ biến của du khách quốc tế do có rất ít chuyến bay thẳng tới sân bay Nội Bài.
Bức ảnh trên chụp cửa hàng mũ trên phố Hàng Bài, bên cạnh là hình ảnh quen thuộc của những gánh hàng rong. Trong chuyến trở lại gần nhất năm 2022, ông bất ngờ khi thấy cửa hàng và cả tòa nhà gần như vẫn còn nguyên vẹn sau gần ba thập kỷ.
Khoảnh khắc bà mẹ đạp xe lướt qua trên phố Tràng Tiền đã thu hút ống kính của nhiếp ảnh gia vào năm 1998. Phía sau là bốt điện thoại công cộng nay đã hoàn toàn biến mất. Ông Yuichi nhớ lại, khi đó muốn gọi điện, người dân phải mua thẻ tại bưu điện.
Người đạp xích lô trên phố Hàng Trống vào tháng 8/1999. Yuichi nghĩ dáng đứng của người đàn ông "thật ngầu". Phương tiện này lúc đó được xem như ''taxi'' của người dân thủ đô.
Bức ảnh chụp các quán vỉa hè bán nước và đồ ăn trên phố Hàng Bông năm 1998.
Yuichi cho biết thích chụp những khoảnh khắc đời thường trên phố từ ngày còn đi học ở Nhật Bản. Tới Hà Nội, ông nhanh chóng bị cuốn hút vào cuộc sống và văn hoá đa dạng của người dân. "Tôi đã say mê ghi lại những 'biểu cảm' khác nhau của thành phố", ông nói.
Ảnh chụp xe buýt chở khách trên phố Lê Thái Tổ vào tháng 3/1998.
Những năm 1990, các tuyến xe buýt tần suất còn ít, chưa tiện lợi. Ông nhớ đường sá và các phương tiện công cộng được cải thiện đáng kể từ khoảng năm 2005.
Cửa hàng vẽ tranh chân dung trên phố Huế, đoạn gần hồ Hoàn Kiếm vào tháng 2/1998. Họa sĩ mặc vest như nhân viên văn phòng, phong thái chỉn chu. Năm 2017, ông quay lại chụp ảnh, thấy cửa hàng vẫn nguyên vị trí cũ.
"Tôi luôn thán phục kỹ năng của các tài xế xe ôm khi nhìn họ ngủ trưa", ông nói. Bức ảnh được chụp năm 1998 ở Tràng Tiền với khung cảnh bình yên, vắng vẻ.
Nhà thờ Lớn năm 1997 gần như không có bóng du khách, xe cộ thưa thớt. Khoảng sân rộng trước nhà thờ là nơi lý tưởng cho lũ trẻ đá bóng.
Yuichi nhớ giai đoạn này, Hà Nội thiếu các tài nguyên du lịch nổi bật. Gần Hà Nội có vịnh Hạ Long nhưng dịch vụ thời đó chưa tốt và đường sá đi lại bất tiện, tốn 5 giờ di chuyển.
Phố Tràng Tiền vào một tối mùa đông năm 1998. "Tôi nhớ đó là mùa đông cực kỳ lạnh", nhiếp ảnh gia nói. Bên phải bức ảnh là một hiệu sách lớn. Thời đó, người dân cần mua sách chủ yếu tới Tràng Tiền hoặc Đinh Lễ. Sau khi mua sắm, họ đến ăn kem Tràng Tiền gần đó. Quán kem đặc biệt đông vào mùa hè, đôi khi người đứng chờ chiếm tới nửa đường.
Bức ảnh chụp trước Tết năm 2007 trên phố Đinh Lễ. Các hàng cắt tóc vỉa hè xuất hiện khắp nơi. "Thợ cắt tóc đang làm việc trên khu đất vàng, cách 200 m về bên trái là khách sạn Metropole, cách 300 m về bên phải là Bưu điện Hà Nội", ông nói.
Ảnh chụp trên phố Hàng Bồ năm 2007.
Vào cuối tuần khi các cơ quan đóng cửa, chủ sạp bày hàng hoá ra vỉa hè, treo kín cửa sắt. Tối chủ nhật, họ lại dọn sạch như chưa từng xuất hiện. Sự tương phản đó khiến Yuichi thấy thú vị.
Theo nhiếp ảnh gia, khu phố cổ Hà Nội chỉ bắt đầu chuyển mình từ những năm 2000. Chợ Hàng Da nổi tiếng với đồ thủ công. Khu chợ này còn được thêm vào sách hướng dẫn du lịch bán nhiều ở Nhật Bản.
"Tư thế bắt chéo chân chờ khách của họ thật buồn cười", ông nói. Bức ảnh được chụp tại Hàng Gai năm 2008. Khu phố này đã xuất hiện những cửa hàng bán đồ lưu niệm cho khách nước ngoài từ thập niên 1990.
Yuichi lưu giữ hàng trăm bức ảnh về Hà Nội xưa. Ông lần đầu đăng những tư liệu này lên trang cá nhân khoảng 7 năm trước nhưng ít người để ý. Gần đây, lượng người quan tâm về Hà Nội xưa ngày một tăng. ''Nếu đủ điều kiện, tôi sẽ cân nhắc xuất bản một cuốn sách ảnh'', ông nói.
Theo Yuichi, khu phố cổ Hà Nội vẫn mang nhiều hoài niệm nên ông thích không khí cả xưa và nay. Trong tương lai, ông không biết khu phố sẽ thay đổi theo chiều hướng nào. Nhiếp ảnh gia này nói điều quan trọng là đảm bảo cân bằng để phố cổ "phục vụ đời sống người dân Hà Nội, gìn giữ giá trị lịch sử và cả đón tiếp du khách".
Trong ảnh là khu vực trước tòa Hàm cá mập năm 1998. Hiện, tòa nhà đã bị phá dỡ để mở rộng không gian quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, phục vụ nhu cầu của người dân và du khách.
