NSND Trần Ly Ly: “Tôi nhận lời ngay lập tức, không suy nghĩ”

NSND Trần Ly Ly là một trong những nghệ sĩ múa hàng đầu Việt Nam. Bên cạnh vai trò nghệ sĩ, chị còn đảm nhiệm nhiều vị trí quản lý quan trọng và hiện là Chủ tịch Hội đồng Trường Múa Việt Nam.

Mới đây, chị gây chú ý khi nhận lời làm biên đạo nghệ thuật cho lễ trao giải vì cộng đồng Human Act Prize. Nhân dịp này, chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với NSND Trần Ly Ly để lắng nghe những chia sẻ về cảm hứng sáng tạo, quan điểm nghệ thuật cũng như những suy nghĩ của chị xoay quanh các giá trị vì cộng đồng.

Đây là một giải thưởng rất danh giá

- Điều gì ở Human Act Prize khiến chị nhận lời đảm nhận vai trò biên đạo cho lễ trao giải tối 16/12?

Tôi luôn quan tâm đến các dự án vì cộng đồng, bởi đó là những dự án rất thiết thực và nhân văn. Trong suốt cuộc đời làm nghề của mình, tôi luôn tôn sùng cái đẹp, nhưng cái đẹp không chỉ nằm ở hình thức bên ngoài mà phải xuất phát từ chiều sâu bên trong. Vì vậy, với những chương trình, những hành động mang tinh thần nhân văn, tôi gần như luôn sẵn sàng tham gia.

- Human Act Prize không phải là một chương trình nghệ thuật thuần túy. Điều đó có tạo ra khó khăn hay khác biệt gì trong quá trình sáng tạo của chị không?

Thực ra mỗi chương trình đều có ý nghĩa riêng. Nghệ thuật không chỉ tồn tại để giải trí đơn thuần mà luôn cần có chủ đề, có ý tưởng. Khi nghệ thuật phục vụ cho một mục tiêu cụ thể, một chủ đề rõ ràng thì lại càng thú vị. Chủ đề càng sâu sắc thì người làm nghề như chúng tôi càng say mê sáng tạo hơn, bởi tác phẩm khi ấy không chỉ để xem mà còn để suy ngẫm.

- Với một chương trình mang tính tôn vinh các dự án cộng đồng, chị đã tìm nguồn cảm hứng như thế nào để xây dựng phần biên đạo?

Những câu chuyện về cộng đồng thực sự rất khó để chuyển tải bằng ngôn ngữ nghệ thuật. Nghệ thuật mang tính trừu tượng, đòi hỏi sự chắt lọc, cô đọng chứ không thể diễn giải đầy đủ như đời sống. Điều quan trọng nhất là phải đưa ra được "tinh thần" của tác phẩm.

Về mặt sân khấu hóa, chúng ta chỉ có bài hát và điệu múa nhưng bài hát và điệu múa ấy phải làm sao để tôn vinh được chủ đề của chương trình. Năm nay, tôi chọn những hình tượng mang tính tư tưởng, chẳng hạn như "ngọn nến dẫn đường" – biểu tượng cho sự dẫn dắt, hy sinh, cho tinh thần giúp con người vượt qua khó khăn, gian khổ trong cuộc sống.

- Chủ đề "Kiên trì phụng sự" được chị thể hiện cụ thể ra sao trong các tiết mục?

Khó khăn, gian khổ thì luôn đến, chúng ta không thể tránh được nhưng điều quan trọng là chúng ta đi qua nó như thế nào và cùng nhau vượt qua ra sao để tiếp tục sống và tiếp tục cống hiến. Vì vậy, tinh thần phụng sự, tinh thần kiên trì và cống hiến là những điều chúng tôi muốn gửi gắm trong các tác phẩm.

Chẳng hạn, tác phẩm mở màn với bài Tự nguyện được dàn dựng theo tinh thần dẫn đường. Hay tiết mục mashup Nhắm mắt thấy mùa hè kể câu chuyện về một cô gái mắc bệnh ung thư. Điều chúng tôi muốn nhấn mạnh không chỉ là sự chở che của gia đình, cộng đồng mà trên hết là sự vượt lên chính mình của nhân vật – khát vọng được sống và tiếp tục sống. Thông điệp ở đây là: dù gặp bất cứ biến cố nào, phía sau mỗi người luôn có một cộng đồng nhân văn của người Việt.

- Với tư cách là biên đạo, cảm xúc của chị khi hoàn thiện chương trình là gì? Và theo chị, Human Act Prize có xứng đáng được lan tỏa rộng rãi hơn không?

Tôi nghĩ đây trước hết là một cái duyên. Khi chương trình tìm đến chúng tôi, mọi thứ diễn ra rất tự nhiên. Tôi nhận lời ngay lập tức, không phải suy nghĩ gì cả.

Dù đây chỉ là một chương trình lễ trao giải, không phải một tác phẩm nghệ thuật lớn nhưng nó đem lại cho tôi cảm xúc rất mạnh. Tôi hiểu chương trình rất nhanh và cũng nhanh chóng tìm ra phương án dàn dựng. Tôi tin rằng sự đồng cảm đó không chỉ đến với tôi mà còn đến với khán giả. Và đã là điều nhân văn, điều đẹp đẽ thì chắc chắn cần được lan tỏa. Đây là một giải thưởng rất danh giá, danh giá ở chính ý nghĩa của nó.

Tôi lao động nghiêm túc, khó tính với chính mình

- Nghệ sĩ múa cống hiến nhiều cho nghệ thuật Việt nhưng không phải ai cũng có thể tỏa sáng bền bỉ như chị. Bí quyết để chị giữ vị thế nghệ sĩ múa hàng đầu Việt Nam suốt nhiều năm qua?

Tôi nghĩ sự nổi tiếng của mình cũng là một may mắn. May mắn ở chỗ là tôi lao động nghiêm túc và được công nhận. Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là lao động nghiêm túc, suy nghĩ sâu sắc và không bao giờ dễ dàng hài lòng với bản thân.

Chúng ta có thể tạm hài lòng ở một thời điểm nhưng nếu dừng lại ở đó thì sẽ không có bước tiếp theo. Tôi là người khá khó tính với chính mình. Làm xong cái nhỏ thì nghĩ đến cái lớn hơn, làm múa rồi nghĩ đến kịch múa, kịch múa rồi phải có tư tưởng, có tầm vóc quốc gia, rồi hướng đến những sản phẩm mang thương hiệu quốc gia, có thể lan ra quốc tế. Và dù là một tác phẩm rất nhỏ trong một lễ trao giải, tôi vẫn nghĩ phải làm một cách nghiêm túc, có trách nhiệm. Đó là cách để làm nghề dài lâu.

- Âm nhạc, điện ảnh, người mẫu đều có nhiều mô hình đào tạo đa dạng. Theo chị, múa có cần một hướng đi mới và chị có sẵn sàng trở thành người tiên phong?

Chúng ta đã có hệ thống đào tạo chuyên nghiệp như Học viện Múa Việt Nam chẳng hạn... nhưng bây giờ xã hội đòi hỏi thêm những mô hình đào tạo mới, đặc biệt là đào tạo cho ngành giải trí, trong đó múa giữ vai trò nòng cốt.

Tôi tin rằng đây là thời điểm chín muồi để nghĩ một cách nghiêm túc về hướng đào tạo này. Nghệ thuật biểu diễn đang là mũi nhọn của công nghiệp văn hóa, một ngành công nghiệp không khói có khả năng tạo ra giá trị kinh tế lớn. Và Việt Nam hoàn toàn có đủ năng lực để làm được điều đó.