Thành cổ Quảng Trị vào năm 1972 là một trận đánh quan trọng cả về mặt chiến thuật lẫn chiến lược, góp phần lớn vào chiến thắng chung của dân tộc trên bàn đàm phán Paris. Chiến trường khốc liệt đã khiến hàng nghìn cậu sinh viên tuổi vừa 18, đôi mươi phải bỏ dở hoài bão, ước mơ. Giờ đây, cuộc chiến ấy được tái hiện rất rõ nét, sống động và bi tráng qua Mưa Đỏ.
Nội dung Mưa Đỏ được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Chu Lai. Phim theo chân Cường (Đỗ Nhật Hoàng) - chàng sinh viên tại Nhạc viện Hà Nội, nhưng đã từ bỏ cơ hội du học tại Học viện âm nhạc Tchaikovsky để lên đường nhập ngũ. Anh đến chiến trường Quảng Trị vào thời điểm trận đánh vừa bắt đầu không bao lâu. Cường cùng các đồng đội gồm Tạ (Phương Nam), Bình (Lâm Thanh Nhã), Tú (Đình Khang), Sen (Hoàng Long), Hải (Nguyễn Hùng) và Tấn (Trần Gia Huy) phải đối mặt với áp lực tấn công kinh hoàng từ Quân lực Việt Nam Cộng Hòa và hỏa lực Mỹ. Hàng trăm thương vong mỗi ngày. Song, họ buộc phải giữ vững thành trì để phe ta có lợi thế trên bàn đàm phán Paris.
Sự khốc liệt của chiến tranh
Sau Địa Đạo vừa ra mắt dịp 30.04, Mưa Đỏ là tác phẩm kỷ niệm 80 năm ngày Quốc Khánh 02.09 của nước ta với đầu tư kinh phí cùng quân trang từ Quân đội Nhân dân. Do đó mà đạo diễn Đặng Thái Huyền đã tái hiện được chân thật sự tàn khốc của chiến trường Quảng Trị, nơi mà trung bình mỗi chiến sĩ phải hứng chịu 9 tấn bom đạn, phải đối mặt trực diện với hỏa lực và quân lực mạnh mẽ từ cả Việt Nam Cộng hòa lẫn Mỹ.
Những hình ảnh cháy nổ, bom rơi đạn lạc trên chiến trường thì không quá mới lạ. Song, phim lại làm rất tốt những gì diễn ra “sau đó”. Xác chết la liệt khắp chiến trường nhưng không ai dám dọn vì bom, đạn dội xuống không ngớt. Những mảnh cơ thể nằm vương vãi khắp chiến trường. Các chiến sĩ gặp phải xác đồng đội cũng không biết là ai vì số lượng thương vong quá nhiều và tân binh thì gia nhập liên tục.
Thương binh máu me bê bết được thả nổi trên sông Thạch Hãn để qua bờ bên kia chữa trị. Có những người mãi mãi nằm lại nơi đáy sông ấy. Việc bị mổ không có thuốc mê thường xuyên diễn ra do thiếu thuốc men. Nỗi đau thể xác lẫn tinh thần là chẳng thể nào mà tưởng tượng được với thế hệ sau sinh ra trong thời bình.
Những cái chết với thân thể không toàn vẹn khiến cả những chiến sĩ dày dặn kinh nghiệm nhất cũng phải phát điên. Ấy vậy mà họ, chỉ là những chàng sinh viên còn trên giảng đường đại học, số khác thậm chí chưa đủ 18 tuổi, phải viết thư bằng máu xin ra trận, đã bám trụ với chết chóc, với tiếng bom đạn, máy bay quần thảo trên bầu trời suốt 81 ngày đêm. Có lẽ, chỉ có ý chí sắt đá và quyết tâm bảo vệ Tổ quốc mới giúp họ làm được kỳ tích ấy.
Các trận đụng độ tại Thành cổ Quảng trị không đơn giản chỉ là bắn qua bắn lại. Với áp lực phải chiếm lại Thành cổ và giữ vững mặt trận từ cả hai phe, trận đánh ác liệt đến mức hai phe lao vào giáp lá cà, dùng tay không và các vũ khí cận chiến để tấn công lẫn nhau. Nhiều cảnh quay không chỉ kịch tính mà còn đầy bi thương khi từng người lính lần lượt ngã xuống để bảo vệ từng tấc đất quê hương. Hình ảnh xe tăng, máy bay toàn hàng thật không chỉ giúp phim thêm chân thật mà còn cho thấy sự đáng sợ của chiến tranh.
Bên cạnh đó, Mưa Đỏ còn lồng ghép thêm hình ảnh cuộc đàm phán tại Paris giữa bốn bên nhằm nói lên tầm quan trọng của cuộc chiến tại Thành cổ Quảng Trị và lý do vì sao quân ta lại hy sinh hàng nghìn người để giữ lấy 4km vuông này. Đây là chi tiết mới và độc đáo hơn so với bộ phim kinh điển cùng đề tài là Mùi Cỏ Cháy cách đây 13 năm. Tiếc là hình ảnh cuộc họp quá ít, chưa đủ để gây ấn tượng cho khán giả.
Cảm xúc đến từ những mảnh đời nhỏ nhất
Giống Mùi Cỏ Cháy và đúng với thực tế chiến trường Quảng Trị năm ấy, các chiến sĩ trong Mưa Đỏ hầu hết là sinh viên mới chỉ đôi mươi. Họ đều là các thanh niên trẻ phải tạm gác lại ước mơ để theo tiếng gọi của Tổ quốc, có người chỉ vừa biết yêu trên đường ra trận, có kẻ còn chưa biết nắm tay bạn gái là gì. Họ vừa chiến đấu mà vừa ước ao đến ngày đất nước giải phóng sẽ về với mẹ hay người thương ở nhà. Họ luôn mơ đến hạnh phúc nhưng sẵn sàng bỏ hạnh phúc ra sau chỉ để sống chết cùng đồng đội.
Cường là nhân vật chính với mối tình được xây dựng với nữ y tá Hồng (Lê Hạ Anh) ngay trong chuyến đò qua sông Thạch Hãn. Tình yêu trong chiến tranh thật đẹp, thật trong trẻo mà cũng thật đau đớn. Bởi lẽ, mỗi lần gặp mặt đều có thể là lần cuối cùng, mỗi lời yêu thương cũng có thể là lời cuối cùng, mỗi giây phút bên nhau đều đáng giá như hàng thế kỷ. Nét ngại ngùng, mong nhớ của chàng sinh viên nhạc viện như một nét chấm phá thật đẹp giữa bức tranh chiến trường thảm khốc.
Mỗi nhân vật trong phim đều được xây dựng rất độc đáo, thể hiện được phần nào hình ảnh những người lính trẻ tháng năm rực lửa ấy. Đó là chàng đội trưởng Tạ có nét chân chất, bộc trực của người nông dân nhưng luôn chăm lo cho anh em. Chàng họa sĩ Bình ban đầu còn sợ hãi tiếng bom đạn nhưng rồi trở thành một trong những người dũng cảm nhất. Chàng trai trẻ Hải không chịu khuất phục kẻ thù. Cậu em Tấn ngô nghê dần trở thành anh lính gan dạ. Những hình ảnh trêu chọc lẫn nhau trong giờ phút nghỉ ngơi hiếm hoi của họ không chỉ là tiếng cười nhẹ giữa bi thương mà còn mang đến vô vàn cảm xúc khi lần lượt từng người không còn nữa.
Không những thế, Mưa Đỏ còn là bộ phim chiến tranh hiếm hoi khắc họa hình ảnh người lính bên kia chiến tuyến. Quang (Steven Nguyễn) là một thiếu tá thuộc lực lượng Biệt Cách Dù tinh nhuệ có nhiệm vụ chiếm lại Thành cổ. Quang cũng là một người chính trực, quan tâm tới người dân chạy nạn. Có chăng là anh chọn sai phe mà thôi. Nếu trong thời bình, Quang và Cường có lẽ sẽ trở thành những đứa bạn thân như chính lời anh nói. Nhưng đáng thương thay, những người anh em cùng dân tộc phải tàn sát lẫn nhau vì sự xúi giục, tác động của quân ngoại xâm.
Đặc biệt hơn chính là hình ảnh mẹ của Quang và Cường đau đớn khi con mình phải tham gia vào cuộc chiến ấy. Abraham Lincoln từng nói: “Khi viên đạn xuyên vào một người lính, dù thuộc bên nào đi nữa, thực ra nó đã xuyên vào trái tim của một người mẹ”. Dù ở phe nào, người lính cũng có gia đình, có vợ con nhỏ chờ ở nhà, có mẹ mong ngóng từng bữa cơm. Nỗi đau của chiến tranh đâu chỉ ở tiến tuyến mà nó còn ở âm ỉ ở chốn hậu phương. Hình ảnh chiếc khăn hình chữ S bị cắt đôi ở giữa, mỗi mảnh nằm trong tay một người lính thuộc hai phe như thể hiện nỗi đau đất nước bị chia cắt, anh em một nhà giết lẫn nhau chẳng bao giờ nguôi ngoai.
Chấm điểm: 3.5/5
Mưa Đỏ là một bộ phim cho thấy điện ảnh Nhà nước đã không còn khô khan và giáo điều mà có thể tiếp cận được khán giả đại chúng. Tuy nhiên, tiểu thuyết gốc Mưa Đỏ lại rất đồ sộ nên việc dồn hết câu chuyện vào 2 tiếng khiến phim trở nên ôm đồm, đôi lúc chuyển cảnh vội và mạch cảm xúc rối loạn. Nếu được cô đọng tốt thì phim có lẽ sẽ tốt hơn rất nhiều.
