Nhà thờ Kiruna, một trong những công trình gỗ mang tính biểu tượng nhất của Thụy Điển với niên đại 113 năm tuổi, đang được di dời nguyên khối để tránh nguy cơ sụt lún do khai thác quặng sắt.
Công trình được xây dựng từ năm 1912, cao 35 mét, rộng 40 mét và nặng 672 tấn, đã được nâng lên bằng hệ thống xe mô-đun tự hành khổng lồ. Với tốc độ tối đa 500m/h, hành trình 5km xuyên thành phố dự kiến sẽ kéo dài hai ngày bắt đầu từ ngày 19/8, đưa nhà thờ đến trung tâm thành phố mới của Kiruna cách Vòng Bắc Cực 145 km.
Nhà thờ Kiruna sẽ được di dời nguyên khối xuyên thành phố (Nguồn: Independent)
Với lịch sử hơn một thế kỷ khai thác quặng sắt, trung tâm cũ của thành phố Kiruna đang đối mặt với nguy cơ sụt lún nghiêm trọng, buộc chính quyền phải triển khai kế hoạch tái định cư quy mô lớn. Việc di dời nhà thờ Kiruna được xem là khoảnh khắc mang tính biểu tượng nhất trong quá trình này. Trong khi nhiều tòa nhà khác đã bị phá dỡ để xây dựng lại từ những năm 2010, một số di tích kiến trúc như tháp đồng hồ thị chính cũ và khu nhà gỗ Hjalmar Lundbohmsgården đã được bảo tồn nguyên vẹn và di dời đến trung tâm thành phố mới cùng với nhà thờ Kiruna.
Theo luật Thụy Điển, hoạt động khai thác không được phép diễn ra dưới các công trình dân sự. Lý giải cho điều này, Robert Ylitalo, giám đốc phát triển Kiruna, phát biểu: “Người dân sẽ không bị rơi xuống vết nứt, nhưng các cơ sở hạ tầng như nước, điện và đường thoát chất thải chắc chắn sẽ bị phá hỏng. Việc di dời phải diễn ra trước khi điều đó xảy ra.”
Nhà thờ sẽ được di dời 5km về trung tâm mới của thành phố Kiruna (Nguồn: LKAB)
Một chiến dịch kỹ thuật chưa từng có
Dự án do công ty vận hành mỏ quặng sắt LKAB - cũng là công ty lớn nhất thành phố Kiruna - chi trả, với tổng chi phí hơn 10 tỷ krona (khoảng 27 nghìn tỷ đồng). Thay vì tháo dỡ, toàn bộ nhà thờ được kê bằng dầm thép và được vận chuyển nguyên khối. Tuy nhiên, đó không phải là điều khó khăn nhất mà đội ngũ thực hiện phải đối mặt. “Thách thức lớn nhất là chuẩn bị đường đi cho một tòa nhà lớn như vậy. Chúng tôi đã phải mở rộng mặt đường tới 24m, tháo dỡ đèn giao thông, cột điện và cả một cây cầu,” quản lý dự án Stefan Holmblad Johansson cho biết.
Một trong những khâu phức tạp nhất của quá trình di dời là bảo vệ các báu vật gắn liền với tường nhà thờ, trong đó có bức tranh bàn thờ do hoàng tử Eugen của hoàng gia Thụy Điển vẽ và cây đàn organ với 1.000 ống. Cả hai đều được cố định và che chắn cẩn thận trong quá trình di chuyển.
Hành trình di dời nhà thờ Kiruna bắt đầu bằng lời chúc phúc trang nghiêm của cha xứ Lena Tjärnberg và Đức Giám mục Åsa Nyström thuộc Giáo phận Luleå. Khi buổi lễ khép lại, tiếng động cơ vang rền cất lên, và nhà thờ gỗ khổng lồ bắt đầu nhích từng chút một về phía trước. Trong giờ đầu tiên, công trình to lớn này chỉ đi được 30 mét, bánh xe chậm rãi lăn dưới sức nặng trăm tấn.
Toàn bộ nhà thờ đã được nâng bằng dầm thép và được di chuyển bằng hệ thống xe khổng lồ (Nguồn: Reuters)
Bên trong nhà thờ được cố định bằng dầm sắt trong quá trình di chuyển (Nguồn: LKAB)
Lịch sử dịch chuyển theo thời gian và không gian
Rất đông người đã tập trung dọc tuyến đường để chứng kiến kỳ quan kỹ thuật này. “Tôi nghe thấy nhiều ngôn ngữ khác nhau, cứ như lịch sử đang diễn ra trước mắt,” chiến lược gia văn hóa Sofia Lagerlöf Määttä chia sẻ. Bà nhấn mạnh, nhà thờ không chỉ là trung tâm tâm linh mà còn là nơi gắn kết cộng đồng qua nhiều thế hệ: “Việc di dời này gợi lại biết bao ký ức vui buồn, và giờ đây chúng tôi sẽ mang theo những kỷ niệm ấy tiến đến tương lai.”
Trong đám đông không chỉ có những người từ Kiruna mà còn từ các vùng khác của Thụy Điển. Lena Edkvist và chồng bà đã lái xe từ Gothenburg đến để chứng kiến khoảnh khắc lịch sử: "Tôi không phải là người sùng đạo - tôi chỉ đến nhà thờ vào những dịp đặc biệt. Nhưng đây là một phần truyền thống, lịch sử và văn hóa của tôi", bà nói. "Thật vinh dự khi họ di chuyển nó nguyên vẹn thay vì phải tháo dỡ từng phần."
Ngay cả những người trực tiếp tham gia dự án cũng bày tỏ sự xúc động. “Đây là một nhiệm vụ rất đặc biệt đối với tôi. Nhà thờ đã được LKAB xây dựng cho thành phố hơn 100 năm trước. Giờ đây, chúng tôi sẽ đưa nó đến thành phố mới. Đơn giản là không còn cách nào khác,” Johansson - một kỹ sư kiêm thành viên dàn hợp xướng của nhà thờ - cho hay.
Đối với linh mục Lena Tjärnberg, đây là giây phút vừa tự hào vừa tiếc nuối. “Nhà thờ đang rời xa nơi nó thực sự thuộc về. Chúng tôi biết nó phải được di dời khỏi khu khai thác mỏ. Tôi biết ơn vì nhà thờ được dời đến trung tâm mới, nhưng thật đau lòng khi thấy nó rời khỏi nơi từng là mái nhà của mình.”
Nếu mọi công tác diễn ra đúng như kế hoạch, nhà thờ Kiruna sẽ đến vị trí mới vào tối ngày 20/8. Truyền hình Thụy Điển cũng đang phát sóng trực tiếp hành trình này nhằm ghi lại khoảnh khắc hiếm hoi khi một phần lịch sử không chỉ tồn tại qua thời gian, mà còn dịch chuyển cùng sự thay đổi của cả thành phố.
Nguồn: BBC
