Ngược dòng lịch sử, ngày 11/3/1945, cuộc khởi nghĩa đã diễn ra tại đây, đánh dấu sự vùng lên mạnh mẽ của nhân dân miền Trung chống lại ách đô hộ thực dân, mở đầu cho phong trào cách mạng sôi nổi trong cả nước.
Cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ không chỉ là một sự kiện lịch sử tiêu biểu trong tiến trình lịch sử đấu tranh cách mạng của Việt Nam mà còn là biểu tượng của sự gắn kết, thống nhất giữa đường lối cách mạng của Đảng với sức mạnh của quần chúng nhân dân. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt trong việc khẳng định khả năng tự chủ, tinh thần tự lực, tự cường và lòng yêu nước sâu sắc của người dân Ba Tơ, Quảng Ngãi nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.
Huyện vùng cao Ba Tơ không chỉ là “địa chỉ đỏ” gắn liền với những dấu ấn lịch sử hào hùng mà còn mang nét văn hóa đặc sắc của đồng bào H’re – một trong 54 dân tộc anh em trên dải đất hình chữ S.
Trải qua thăng trầm lịch sử, Trường Sơn – Tây Nguyên, dân tộc H’re không chỉ nổi bật với đời sống tinh thần phong phú mà còn truyền thống yêu nước, ý chí bất khuất – được hun đúc qua các thời kỳ lịch sử, đặc biệt là cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ năm 1945 – dấu mốc oanh liệt của cách mạng Việt Nam.
Hòa trong không gian thiêng liêng của những ngày tháng 4 lịch sử, người dân cùng du khách hội tụ về vùng đất Ba Tơ anh hùng ấm áp của tình đoàn kết, hòa mình vào văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc H’re. Đây là dịp để du khách tìm hiểu những nét đẹp truyền thống, những làn điệu dân ca, múa cồng chiêng vang vọng núi rừng.
Miền sơn cước nơi đây sở hữu những cảnh sắc thiên nhiên kỳ vĩ, đậm chất núi rừng như: hồ Tôn Dung, suối Nước Trong. Những con suối mát lạnh uốn lượn giữa rừng cây bạt ngàn, những thác nước đổ ầm ào, trắng xóa giữa lưng chừng núi, tạo nên bức tranh thiên nhiên thơ mộng, kỳ vĩ.
Chị Huỳnh Thị Lệ Quyên, chủ không gian ẩm thực nhà sàn H’re, cho hay du khách về với vùng cao Ba Tơ có thể hòa mình vào những lễ hội truyền thống như: Lễ mừng lúa mới, nghe tiếng đàn Broc, nhảy múa cồng chiêng vang vọng núi rừng.
“Du khách về với không gian ẩm thực nhà sàn H’re có thể hưởng thức các món ăn đặc sản như: Cơm lam, Ià Poa (cơm nắm đặc trưng của đồng bào H’re), thịt trâu, ếch núi, cá niêng, rau rừng, gà nướng lá rừng, cá suối kho quẹt- món ngon đặc trưng gợi nhiều thương nhớ, thưởng thức rượu cần. Những trải nghiệm ấy sẽ để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng mỗi du khách về một vùng đất đậm đà bản sắc văn hóa”, Quyên chia sẻ.
Ba Tơ không chỉ là nơi ghi dấu những trang sử vàng son mà còn là điểm đến hấp dẫn cho những ai muốn tìm về với thiên nhiên nguyên sơ và khám phá văn hóa dân tộc. Về với Ba Tơ là về với cội nguồn, là để lắng nghe âm vang của núi rừng và hơi thở của lịch sử còn in đậm trong từng con suối, cánh rừng, ngôi nhà sàn đơn sơ.
Trong suốt chiều dài lịch sử, đồng bào Hrê đã tạo dựng nên một nền văn hóa độc đáo, phản ánh rõ nét đời sống tinh thần, tập quán sinh hoạt và tư duy sáng tạo của cộng đồng thông qua các dấu ấn về kiến trúc nhà sàn, trang phục truyền thống, nghệ thuật dân gian, lễ hội và tín ngưỡng độc đáo.
Trong số các cảnh đẹp có thể kể đến như: Hồ chứa nước Núi Ngang, thác Lũng Ồ, Hồ Tôn Dung, núi-thác Cao Muôn, đèo Violet, Thảo nguyên Bùi Hui Ba Trang, bãi đá ven sông Ba Giang… Về di tích lịch sử, huyện Ba Tơ nổi tiếng với cụm di tích lịch sử cuộc khởi nghĩa Ba Tơ 11/3/1945 như: Đồn Ba Tơ, Khúc sông Liên, Bãi hang én, Lò Gạch Nước Năng…Hiện nay các địa điểm này đã được công nhận xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt.
Nằm cách trung tâm TP Quảng Ngãi khoảng 60 km về phía tây nam, thảo nguyên Bùi Hui ở xã Ba Trang, huyện vùng cao Ba Tơ hoang sơ tuyệt đẹp giữa núi rừng hùng vĩ.
Thảo nguyên rộng hàng chục ha, nằm ở độ cao 700 m so với mực nước biển. Khí hậu nơi đây quanh năm mát mẻ. Tiết trời về đêm ở khu vực này se lạnh, tạo cảm giác cho du khách ngỡ như lạc ở xứ sở Đà Lạt hoặc Sa Pa.
“Vào buổi sớm bình minh hay hoàng hôn, thảo nguyên Bùi Hui lẫn khuất trong màn mây giao hòa giữa trời và đất, ẩn chứa điều huyền bí của đại ngàn. Chúng tôi đã có chuyên đi trải nghiệm thú vị, thưởng thức âm thanh cồng chiêng độc đáo của đồng bào H're nơi đây", Thu Trang, nữ du khách đến từ TP.HCM thổ lộ.
Tháng 2/2021, loại hình nghệ thuật trình diễn chiêng ba của đồng bào H'rê ở huyện Ba Tơ được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
Du khách đến đây không chỉ thưởng ngoạn cảnh quan thiên nhiên núi rừng hùng vĩ mà còn có thể cùng người dân địa phương dệt thổ cẩm truyền thống; giao lưu múa, hát Ta lêu, Ka choi, đánh chiêng ba, đàn Brooc...cảm nhận nét văn hóa độc đáo của đồng bào H're nơi đây.
Trước đó, tối 16/4, Sở Văn hóa thể thao và Du lịch Quảng Ngãi phối hợp với UBND huyện Ba Tơ khai mạc Không gian trưng bày văn hóa H’re gắn với phát huy giá trị Di tích quốc gia đặc biệt Địa điểm cuộc Khởi nghĩa Ba Tơ, với chủ đề Hơi thở đại ngàn- Dấu ấn Ba Tơ. Đây là một trong những hoạt động trong Tuần lễ Du lịch Quảng Ngãi năm 2025.
Sự kiện này không chỉ đánh dấu bước khởi đầu cho các hoạt động bảo tồn mà còn mở ra cơ hội khai thác du lịch cộng đồng gắn với di sản đặc sắc của đồng bào dân tộc Hrê trên mảnh đất Ba Tơ anh hùng.
