Nằm trong khu du lịch Thung Nham (Ninh Bình), hang Bụt có chiều dài khoảng 500m, rộng chừng 20m, nước sâu khoảng 1,5m. Đây là một hang động tối và ngập nước, được bao quanh bởi những dãy núi trùng điệp, bên trong có hình dáng như đường ống hình bán nguyệt bằng đá.
Xưa kia, hang Bụt là con đường độc đạo để dẫn đến vùng thung lũng màu mỡ, phì nhiêu.
Những năm mất mùa đói kém, người dân địa phương đã liều mình vượt qua khu rừng rậm và những vách đá cao chót vót của núi Tướng - ngọn núi cao gần 200m, được coi là bức tường thành thiên nhiên vững chắc bao bọc, bảo vệ phía tây nam kinh đô Hoa Lư thế kỷ thứ X - để vào trong thung lũng tìm kiếm thức ăn.
Tuy nhiên, sau trận lụt lớn, người dân địa phương bất ngờ phát hiện cửa hang sâu thẳm. Vì sợ hãi bóng tối và nguy hiểm nên rất ít người dám đi sâu vào trong hang.
Đại diện khu du lịch Thung Nham cho biết, tích xưa kể lại, một ngày nọ, người dân bắt gặp ông lão râu tóc bạc phơ chỉ dẫn họ cách đi qua hang và đưa họ đến bờ an toàn. Nhưng khi quay lại để tạ ơn ông lão thì người dân không thấy ông đâu nữa.
Lúc ấy, người dân phát hiện ở ngay nơi ông vừa đứng xuất hiện một bức tượng đá bệ vệ, có hình hài giống hệt ông lão vừa nãy. Từ đó, dân làng tin rằng ông lão chính là Đức Phật trên trời giáng xuống để cứu dân độ thế. Cũng từ đó, người dân hết lòng thờ phụng tượng đá này và đặt tên cho hang này là hang Bụt.
Hiện nay, nằm chính giữa hang là một khối nhũ đá cao 1,5m, rộng 2m, có hình thù giống như một ông bụt (Phật ngồi thiền) hiện ra trong không gian huyền ảo, lung linh khiến du khách trong nước và quốc tế thích thú khi tham quan nơi này.
Ngoài ra, trong hang động còn có thạch nhũ hình voi phục, đào tiên, hoa tuy-líp... và hàng trăm con dơi sinh sống.
Du khách tham quan hang Bụt sẽ ngồi thuyền xuôi theo dòng sông Bến Đang xanh ngọc bích. Không gian trong hang như đưa du khách lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh.
“Điều thú vị khi khám phá hang là phải ngồi thuyền chèo tay, dùng đèn pin chiếu sáng. Chúng tôi có thể tận mắt nhìn thấy thiên nhiên hoang sơ bên trong với nhiều khối thạch nhũ hình thù độc đáo.
Đặc biệt, nhiều người ngạc nhiên khi giữa hang động xuất hiện một khối nhũ đá giống hình tượng Phật đang ngồi thiền, mang vẻ thanh tịnh và kỳ bí”, du khách Trịnh Văn Đồng chia sẻ.
Được biết, hang Bụt nằm xuyên lòng núi Tướng, nối liền giữa Khu du lịch Thung Nham và động Thiên Hà, nên nhiều du khách có thể di chuyển qua lại giữa hai bên.
