Theo Bộ Y tế, thị trường du lịch y tế toàn cầu năm 2024 đạt 100 tỉ USD, tăng trưởng bình quân 15 - 25%/năm. Riêng VN, quy mô thị trường khoảng 700 triệu USD và dự báo có thể đạt gần 4 tỉ USD vào năm 2033 với tốc độ tăng 18%/năm. Tại TP.HCM, 30 - 40% khách ngoài thành phố và quốc tế đến khám chữa bệnh, trong đó chủ yếu là người Campuchia, Lào cùng cộng đồng kiều bào và khách từ Mỹ, Úc, Canada, Nhật Bản…
Những con số này cho thấy dư địa phát triển du lịch y tế của TP.HCM là rất lớn, đặc biệt khi thành phố hướng tới mô hình siêu đô thị mang tầm quốc tế.
Nha khoa mới chỉ là "sản phẩm bán kèm"
Trong nhiều năm, TP.HCM được xem là "điểm đến nha khoa" yêu thích khi thu hút lượng lớn khách quốc tế, đặc biệt là Việt kiều và du khách đến từ Mỹ, Úc, New Zealand. Lý do là giá làm nha ở TP.HCM rất cạnh tranh so với các nước trong khi chất lượng tương đương. Cụ thể, một ca cấy implant hoặc phục hình răng ở VN chỉ bằng 1/3 - 1/5 giá tại các nước phát triển. Các phòng khám như Elite Dental, Worldwide Dental, Nhân Tâm… đều đạt chuẩn quốc tế, có bác sĩ được đào tạo ở nước ngoài, tư vấn đa ngữ và dịch vụ chuyên nghiệp, giúp TP.HCM trở thành điểm đến nha khoa đáng tin cậy trong khu vực.
Xu hướng mới của du lịch y tế là chuyển trọng tâm từ điều trị sang trị liệu, phục hồi, tái tạo năng lượng
ẢNH: CTV
Tuy nhiên, dù các cơ sở nha khoa hoạt động hiệu quả, các doanh nghiệp lữ hành lại chưa tận dụng được thị trường này. Phần lớn khách nước ngoài tự liên hệ phòng khám hoặc kết hợp làm răng trong chuyến về thăm gia đình, không thông qua tour hay gói du lịch y tế.
"Cái khó của lữ hành là chưa có sản phẩm đủ hấp dẫn để khách thấy cần mua. Nếu chỉ làm dịch vụ nha khoa, họ tự đi được, không cần qua công ty du lịch", ông Từ Như Anh Vũ, Giám đốc inbound Công ty du lịch Hòa Bình, chia sẻ.
Theo ông Vũ, nếu du khách Việt kiều lưu trú 5 đêm, công ty du lịch cần thiết kế gói ưu đãi kết hợp nha khoa, nghỉ dưỡng và trải nghiệm văn hóa, giúp khách thấy giá trị cộng thêm khi đặt tour. "Nếu chi phí qua lữ hành không rẻ hơn hoặc tiện hơn, khách vẫn chọn đến thẳng nha khoa. Muốn cạnh tranh, phải tạo ra trải nghiệm toàn diện hơn", ông Vũ nói.
Bệnh viện Y học cổ truyền TP.HCM đang triển khai cơ sở y tế chuyên sâu phục vụ du lịch y tế
ẢNH: LÊ NAM
Ông cũng thừa nhận, du lịch y tế là lĩnh vực khó cho doanh nghiệp lữ hành vì đòi hỏi kiến thức y khoa, quy trình pháp lý và phối hợp nhiều bên. Lữ hành mạnh về tổ chức tour và chăm sóc khách, còn y tế liên quan đến chuyên môn và rủi ro. Nếu không có cơ chế phối hợp và chia sẻ lợi ích rõ ràng, rất khó tạo sản phẩm bền vững.
Ông Lê Trương Hoàng Nam, Phó trưởng phòng Phát triển sản phẩm của Vietravel, nhận xét các gói du lịch nha khoa hiện nay mới chỉ dừng ở dạng "bán kèm", tức kết hợp tour nghỉ dưỡng hoặc khách sạn với một dịch vụ nha khoa để kích cầu. Ví dụ, khách đặt tour nghỉ dưỡng sẽ được tặng kèm gói khám răng hàm mặt tại cơ sở uy tín, coi như giá trị cộng thêm.
Cũng vì thế, thị trường khách hiện vẫn chủ yếu là nội địa. Trong khi đó, quảng bá chuyên biệt về du lịch nha khoa còn hạn chế. So với khu vực, Thái Lan và Ấn Độ vẫn dẫn đầu về du lịch y tế, chiếm tỷ trọng lớn trong 25% thị phần toàn cầu của châu Á - Thái Bình Dương, còn VN mới ở giai đoạn khởi động.
Du khách có thể trực tiếp quan sát quy trình bào chế, ngâm rượu dược liệu, đóng gói thuốc
ẢNH: LÊ NAM
Ông Nam kiến nghị 5 giải pháp để phát triển du lịch y tế, gồm: phát hành cẩm nang du lịch y tế giới thiệu các cơ sở y tế đạt chuẩn quốc tế; đẩy mạnh quảng bá chuyên biệt, nhất là về nha khoa và y học cổ truyền; xây dựng visa riêng cho khách du lịch y tế, kết hợp gói all-in-one điều trị, nghỉ dưỡng phục hồi; tăng vai trò điều phối của Sở Du lịch trong kết nối bệnh viện, doanh nghiệp, lưu trú; phát triển mô hình du lịch y tế 3 tầng, kết hợp khám chữa bệnh, trị liệu và phục hồi bằng đông y.
Đến TP.HCM để tái tạo năng lượng
Sở Du lịch TP.HCM cho biết, ngày càng nhiều du khách quốc tế và kiều bào đến tìm kiếm dịch vụ trị liệu, chăm sóc sắc đẹp, spa, yoga và cân bằng tâm - thân - trí. Nhiều ý kiến cho rằng đây là cơ hội để thành phố đa dạng hóa sản phẩm và phát triển mảng du lịch chữa lành.
Du lịch y tế cần chính sách đặc thù về thị thực
ẢNH: LÊ NAM
Ông Lê Trương Hoàng Nam nói, trước đây TP.HCM từng thử triển khai các sản phẩm du lịch y tế nhưng hiệu quả chưa cao. Nguyên nhân là các tour khi đó thiên quá nhiều về yếu tố "chữa bệnh", đưa khách đến thăm bệnh viện, phòng khám mà thiếu yếu tố trải nghiệm, thư giãn. Vì thế, hướng phát triển mới cần chuyển trọng tâm từ "chữa bệnh" sang "chăm sóc tái tạo sức khỏe", kết hợp nghỉ dưỡng, ẩm thực thực dưỡng, spa, trải nghiệm thiên nhiên và văn hóa. "Phải chia khách thành nhiều nhóm như nhóm khách muốn trải nghiệm y học cổ truyền, khách thích thư giãn spa, hoặc giới trẻ thích tour khám phá nhẹ nhàng. Mỗi nhóm cần sản phẩm phù hợp, thay vì gói trọn trong một hành trình cứng nhắc", ông Nam nhấn mạnh.
Một trong những sản phẩm của đơn vị này để đón đầu xu hướng du lịch y tế mới là "City TP.HCM - Hành trình đông y và di sản", đưa khách khám phá các điểm đến văn hóa như chợ Bến Thành, Bến Nhà Rồng, Nhà hát TP.HCM, kết hợp tham quan Bảo tàng Y học cổ truyền, Viện Y dược học dân tộc TP.HCM và trải nghiệm các liệu pháp y học cổ truyền, thực dưỡng. Giá tour từ 900.000 đồng/người.
Một số bệnh viện như Vinmec Central Park cũng đang phối hợp lữ hành để xây dựng chuỗi dịch vụ du lịch y tế cao cấp
ẢNH: LÊ NAM
Tại khu vực Bình Dương (cũ), đơn vị lữ hành cũng xây dựng tour "Chill and Heal", kết hợp ẩm thực thực dưỡng, spa điều trị chuyên sâu và gói khám sức khỏe tại các cơ sở y tế uy tín. Sản phẩm này hướng tới nhóm khách trẻ có nhu cầu nghỉ ngơi, chăm sóc bản thân, nhưng vẫn muốn có yếu tố trải nghiệm văn hóa ẩm thực địa phương.
TS-BS Đỗ Tân Khoa, Giám đốc Bệnh viện Y học cổ truyền TP.HCM, nhận định: Y học cổ truyền không chỉ là giá trị y học lâu đời mà còn là tài nguyên bản địa quý, phù hợp thể trạng người Việt, chi phí hợp lý và có thể kết hợp vào du lịch. Bệnh viện đang phát triển mô hình "trải nghiệm trị liệu và sản xuất thuốc", du khách hoàn toàn có thể quan sát quy trình bào chế, ngâm rượu dược liệu, kết hợp trị liệu dưỡng sinh, xoa bóp, thủy trị liệu.
Bà Võ Ngọc Điệp, Trưởng phòng Quản lý cơ sở lưu trú, Sở Du lịch TP.HCM, cho hay ngành đang xây dựng bộ sản phẩm du lịch y tế chất lượng cao để giới thiệu ra thị trường dịp cuối năm, hướng đến nhóm khách kết hợp khám chữa bệnh, nghỉ dưỡng, văn hóa. Liên kết vùng giữa TP.HCM, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu và Đồng bằng sông Cửu Long sẽ giúp thành phố giữ vai trò trung tâm đón khách quốc tế, điều phối hành trình chăm sóc sức khỏe liên vùng.
Để du lịch y tế VN vươn tầm khu vực, cần bắt đầu từ chính sách thị thực chuyên biệt cho du khách y tế. Hàn Quốc đã áp dụng visa du lịch y tế (C-3-3, G-1-10) cho phép bệnh nhân nước ngoài nhập cảnh điều trị, phục hồi sức khỏe và lưu trú dài ngày, giúp thủ tục thuận tiện, đồng thời tăng thời gian chi tiêu tại điểm đến. TP.HCM có thể tiên phong bằng cách thành lập nhóm công tác liên ngành kết nối giữa bệnh viện, doanh nghiệp lữ hành và cơ quan quản lý, hướng đến hình thành các gói du lịch y tế tiêu chuẩn hóa khi hệ thống thị thực quốc gia được ban hành.
Tiến sĩ Hyejin Park (giảng viên ngành Quản trị du lịch và khách sạn, Đại học RMIT Việt Nam)
