Bộ phim Mẹ vắng nhà được thực hiện bởi đạo diễn, NSND Nguyễn Khánh Dư vào năm 1979, dựa trên tác phẩm chuyển thể từ truyện ngắn Người mẹ cầm súng của nhà văn Nguyễn Thi. Đây là bộ phim điện ảnh tiêu biểu của Việt Nam trong thập niên 70-80.
Trong chương trình Cine 7 - Ký ức phim Việt, NSƯT Ngọc Thu chia sẻ về cảnh quay đầu tiên cùng 5 diễn viên nhí. Đây là những bạn diễn gần gũi nhất, gọi nữ nghệ sĩ là “má”. Ngoài ra, việc quay phim có bối cảnh ở miền Tây sông nước cũng đặt ra nhiều thử thách về đường sá cho nữ diễn viên gốc Hà Nội.
Để đóng thành công nhân vật chị Út Tịch trong phim Mẹ vắng nhà, NSƯT Ngọc Thu và đoàn làm phim đã đi thực tế tại quê chị Út Tịch ở huyện Cầu Kè.
Đóng bộ phim này khi mới 23 tuổi, chưa lập gia đình và có con nên khi cho con bú, Ngọc Thu vô cùng ngượng ngùng khi phải thực hiện động tác xoa ngực để kích sữa trước đông người. Dù mẹ thật của bé út mới là người cho bú nhưng đây là phân đoạn khiến bà ngượng ngùng nhất. Cũng vì chưa có kinh nghiệm làm mẹ nên ở phân đoạn đứng dậy đi làm nhiệm vụ khi đang quây quần cùng con, NSƯT Ngọc Thu không biết nói gì với con nên đã phải tự cấu tay mình để cảm nhận nỗi đau khi xa con.
NSƯT Ngọc Thu chia sẻ về phân đoạn diễn lại nhiều lần.
Mẹ vắng nhà hấp dẫn không chỉ bởi câu chuyện về sự hy sinh anh hùng, tình người ấm áp, mà còn ở cách dàn dựng những cảnh quay sống động. 5 diễn viên nhí hóa thân thành 5 đứa trẻ vùng sông nước miền Tây biết chèo thuyền, leo cầu khỉ, biết bảo ban, chăm sóc nhau khi gặp nguy hiểm… Việc hoá thân thành công nhờ vào khả năng chỉ đạo của đạo diễn Nguyễn Khánh Dư.
Trong ký ức của NSƯT Ngọc Thu, đạo diễn Nguyễn Khánh Dư có biệt tài chơi với trẻ con. Ngoài giờ quay phim, ông vẫn thường đưa các diễn viên "nhí" đi ăn kem, uống nước và qua đó trở thành những người bạn. Vì vậy, khi quay, ông chỉ hướng dẫn các bé diễn như chơi các trò chơi.
Để truyền tải thông điệp "Không nên có chiến tranh vì sẽ mang lại muôn vàn nỗi khổ đau", đoàn phim đã thể hiện qua hình ảnh một chú bò với thân hình bén lửa vì bom đạn chạy trên cánh đồng gây ấn tượng mạnh về thị giác. Hậu trường phân đoạn này, nữ diễn viên Ngọc Thu cho biết đoàn phim đã phải đeo vào một con bê quả nổ và đốt cháy.
Nữ nghệ sĩ xúc động nhìn lại những thước phim 47 năm trước được các bạn trẻ tái hiện. “Thế hệ chúng tôi được học tác phẩm này trong chương trình văn học phổ thông. Nên ai trong chúng tôi cũng nhớ câu nói của chị Út Tịch “còn cái lai quần cũng đánh” vậy nên cũng không khó khăn lắm khi nhận vai. Đây là vai diễn mà tôi rất thích. Nhưng nhiều lúc quay xong, tôi xem lại thấy mình xuất hiện ít quá. Giá như nó dài hơn chút nữa thì mình được thể hiện thêm nhiều hơn”, NSƯT Ngọc Thu trải lòng.
Từ cuối những năm 1990, nữ diễn viên quyết định mở quán cà phê trên phố Đoàn Trần Nghiệp. Công việc kinh doanh, chăm sóc con cái khiến bà chỉ có thể tham gia một số vai ngắn, không phải di chuyển xa. Bởi vậy, khi xét duyệt phong tặng NSƯT, diễn viên Ngọc Thu cho biết bà từng cảm thấy tự ti khi bởi sự nghiệp dở dang, chưa thể đóng góp vào nền điện ảnh nước nhà. Chính cố đạo diễn, NSND Trần Đắc đã động viên bà chỉ cần một vai diễn Mẹ vắng nhà đã là đủ cho toàn bộ sự nghiệp.
Đêm thức trắng quay phim và giọt nước mắt không thể quên của NSND Trà Giang
NSND Trà Giang vắng mặt, NSND Như Quỳnh, Lan Hương hội tụ ở ngày hội điện ảnh
