Ngày 2/12, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam phối hợp với Sở Du lịch An Giang tổ chức hội thảo "Phát triển du lịch cộng đồng bền vững tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi". Sự kiện nằm trong khuôn khổ chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, thu hút hơn 100 đại biểu gồm các chuyên gia, doanh nghiệp lữ hành và đại diện cộng đồng người dân địa phương.
Trước đó, đoàn công tác của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam có chuyến khảo sát thực tế hai ngày tại các điểm nóng về du lịch của tỉnh như: miếu Bà Chúa Xứ núi Sam, làng Chăm Châu Phong, rừng tràm Trà Sư và các cơ sở nghề truyền thống. Kết quả cho thấy một bức tranh du lịch cộng đồng giàu tiềm năng nhưng cũng tồn tại nhiều "nút thắt" cần tháo gỡ.
Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Thị Hoa Mai phát biểu khai mạc hội thảo. Ảnh: TITC
Giá trị văn hóa bản địa
An Giang hiện là nơi cư trú của cộng đồng đa sắc tộc, nổi bật là người Kinh, Hoa, Chăm và Khmer. Sự giao thoa văn hóa này tạo nên hệ sinh thái du lịch nhân văn đặc sắc tại ĐBSCL.
Tại làng Chăm Châu Phong, du khách được trải nghiệm không gian văn hóa Hồi giáo với thánh đường Mubarak, hay thăm các cơ sở dệt thổ cẩm truyền thống, thưởng thức đặc sản "tung lò mò" (lạp xưởng bò). Trong khi đó, vùng Bảy Núi lại mang đậm dấu ấn văn hóa Khmer với các ngôi chùa cổ kính, lễ hội đua bò và nghệ thuật trình diễn dân gian.
Bà Nguyễn Thị Hoa Mai, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam nhận định An Giang có vị trí chiến lược, là cửa ngõ ra biển và đầu nguồn sông Cửu Long. Tài nguyên du lịch tại đây không chỉ nằm ở cảnh quan thiên nhiên như núi Cấm, rừng tràm Trà Sư mà cốt lõi nằm ở giá trị văn hóa bản địa. Xu hướng du lịch thế giới đang chuyển dịch mạnh mẽ sang mô hình du lịch xanh, có trách nhiệm, nơi du khách muốn tìm kiếm những trải nghiệm chân thực cùng người dân địa phương.
'Tuy nhiên, thực tế cho thấy các mô hình du lịch cộng đồng tại đây vẫn còn manh mún. Hầu hết hoạt động mang tính tự phát, quy mô nhỏ lẻ hộ gia đình và thiếu sự liên kết bài bản để tạo thành chuỗi giá trị", bà Hoa Mai nói.
Phần lõi của rừng tràm Trà Sư nhìn từ trên cao. Ảnh:Trasu Tourist Area
Gỡ khó về nhân lực và sản phẩm
Tại hội thảo, nhiều đại biểu thẳng thắn chỉ ra rào cản lớn nhất hiện nay là kỹ năng làm du lịch của đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế. Người dân vốn quen với nếp sống nông nghiệp, chưa được trang bị kiến thức về phục vụ khách, xây dựng sản phẩm hay quảng bá thương hiệu.
Bà Từ Ánh Nguyệt, đại diện Sở Du lịch An Giang, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đào tạo. Theo bà, để mô hình bền vững, người dân phải là chủ thể nhưng cần được "cầm tay chỉ việc".
"Từ cách bài trí homestay, vệ sinh an toàn thực phẩm đến kỹ năng giao tiếp, kể chuyện văn hóa đều cần được chuẩn hóa. Mục tiêu không chỉ là nâng cao trải nghiệm cho du khách, còn phải đảm bảo sinh kế lâu dài cho bà con, tránh tình trạng 'làm phong trào' rồi bỏ dở", bà Nguyệt phân tích.
Về vấn đề sản phẩm, các chuyên gia cho rằng An Giang cần tránh việc bê tông hóa hoặc thương mại hóa quá đà làm mất đi chất "mộc" của văn hóa bản địa. TS. Nguyễn Anh Cường (Đại học Văn hóa Hà Nội) đưa ra quan điểm cần bảo tồn nguyên gốc và phát huy giá trị "sống" của kiến trúc cũng như lối sống truyền thống. Việc phát triển du lịch phải gắn liền với bảo tồn di sản, dùng chính di sản để nuôi sống cộng đồng.
Một vấn đề khác được thảo luận tại đây là câu chuyện quảng bá. Trong kỷ nguyên số, sản phẩm hay nhưng không ai biết cũng khó tồn tại. Các đại biểu đề xuất tỉnh cần đẩy mạnh chuyển đổi số, đưa hình ảnh làng nghề, lễ hội của người Chăm, người Khmer lên các nền tảng trực tuyến và mạng xã hội để tiếp cận rộng rãi hơn với du khách trẻ cũng như khách quốc tế.
Người Khmer ở An Giang tranh tài hội đua bò. Ảnh: Ngọc Tài
Đại diện Sở Du lịch tỉnh An Giang, ông Nguyễn Trung Thành cho biết địa phương cam kết phối hợp chặt chẽ với Cục Du lịch Quốc gia và các doanh nghiệp để triển khai các chương trình hỗ trợ cụ thể. "Tỉnh sẽ tập trung xây dựng các mô hình điểm về du lịch cộng đồng, từ đó nhân rộng ra các địa phương khác", ông Thành khẳng định.
Hướng đi sắp tới của An Giang là hoàn thiện chuỗi sản phẩm đặc thù. Ví dụ, kết hợp du lịch tâm linh tại Núi Sam với trải nghiệm văn hóa Chăm tại Tân Châu và du lịch sinh thái tại rừng tràm. Sự kết nối này sẽ giữ chân du khách ở lại lâu hơn, chi tiêu nhiều hơn thay vì chỉ đi về trong ngày.
